Jakie jest narodowe danie w…? 16 potraw i tyleż samo sposobów, by je zamówić

Jedzenie jest na topie, jak nigdy dotąd. W telewizji amatorzy gotowania prześcigają się w przyrządzaniu przegrzebków, utalentowani cukiernicy pieką na czas torty z matchy, a mistrzowie czekolady tworzą z niej rzeźby w kształcie afrykańskich zwierząt. Kiedy wychodzimy na ulicę, mijamy kolejne bary i restauracje, które serwują dania z najodleglejszych zakątków świata. Już teraz można zjeść koreańską miskę bibimbap, bliskowschodnie danie makali czy afrykańską potrawę z soczewicy, dhali, bez konieczności kombinowania, jak, gdzie… i dlaczego tak daleko (wciąż jednak można zastanowić się dlaczego tak drogo!). A na dokładkę supermarkety i dyskonty zapraszają nas na ucztę w stylu włoskim, greckim czy hiszpańskim, serwując tradycyjne produkty typowe dla tamtejszych kuchni. Na deser warto dodać, że coraz popularniejsza staje się turystyka kulinarna (ang. food/ culinary tourism), która polega na odkrywaniu danego miejsca poprzez smaki, jakie oferuje. Czyli gdzie się wybieracie? To proste. Spytajcie żołądka, na co ma ochotę! 

W odpowiedzi może pomóc jeszcze niezawodna przeglądarka Google. Jedno z najpopularniejszych zapytań dotyczących jedzenia wciąż wynika z naszej ciekawości, jaka jest narodowa potrawa w konkretnym kraju. I tu wjeżdżamy MY, jeśli nie na koniu, to przynajmniej na tacy pełnej lokalnych rarytasów! Przed Wami 16 narodowych dań i 16 sformułowań, jak je zamówić. 

Narodowe dania w 16 krajach, m.in. w Anglii, Francji, Hiszpanii i Brazylii  

Prawdę powiedziawszy, stworzenie poniższej listy nie było prostym zadaniem. Po pierwsze, wybór należało zawęzić wyłącznie do jednego dania, po drugie narodowe dania bywają reliktami przeszłości. W dobie kuchni fusion, gastronomii molekularnej oraz izolatu białka sojowego, który pachnie kurczakiem, polski bigos czy angielski steak and kidney pie (jagnięce nerki w cieście) wyglądałyby jak spis treści w książce kucharskiej pokrytej grubą warstwą kurzu. Ale udało się, stanęliśmy na wysokości zadania i sporządziliśmy listę, która jednych zachwyci, a innych oburzy. Zdajemy sobie sprawę, że nie wszystkim może zasmakować nasz wybór. Za ewentualną niestrawność przepraszamy, licząc, że chociaż nasze ciekawostki i językowe wskazówki okażą się smaczniejsze. 

1. Narodowe danie Anglii to Fish and chips

• Jak je zamówić: One portion of fish and chips, please.
• Ciekawostka: Anglicy tak kochają rybę z frytkami, że ustanowili pierwszy piątek czerwca dorocznym świętem tego dania (National Fish & Chip Day). 
• Dla językowych geeków: charakterystyczny drewniany widelczyk z dwoma ząbkami wbijany w rybę lub frytki to chip fork. 

2. Narodowe danie Stanów Zjednoczonych to Burger

• Jak je zamówić: Can I have a burger, please?
• Ciekawostka: Według Amerykańskiego Departamentu ds. Rolnictwa (the United States Department of Agriculture) Amerykanie spożywają średnio 2,4 burgera tygodniowo na głowę, czyli… 50 miliardów bułek z wołowiną rocznie! 
• Dla językowych geeków: W Brazylii możesz zamówić potrawę o nazwie x-burguer. X w brazylijskiej odmianie języka portugalskiego wymawiamy na kilka sposobów, między innymi jako [shiss]. A zatem [shiss]-burguer to po prostu cheeseburger. 

3. Narodowe danie Niemiec to Würstchen mit Kartoffelsalat

• Jak je zamówić: Einmal Würstchen mit Kartoffelsalat, bitte.
• Ciekawostka: Istnieje wiele rodzajów kiełbasek serwowanych razem z ziemniaczaną sałatką. Wśród najpopularniejszych są Bockcwurst (wyrabiana z cielęciny i wieprzowiny), Bratwurst (zazwyczaj wieprzowa kiełbaska przyrządzana na grillu), a także Wiener Würstchen (gotowana kiełbaska w naturalnej osłonce). 
• Dla językowych geeków: Były kanclerz Niemiec, Gerhard Schröder, naraził się młodszym pokoleniom, które stopniowo odchodzą od jedzenia mięsa, nazywając niemiecką Wurst – Kraftriegel der Arbeiter. Kraftriegel to zdrowe batony musli, które mają dodawać energii pomiędzy posiłkami w pracy. Według kontrowersyjnego polityka tę rolę spełnia tradycyjna niemiecka kiełbaska.  

4. Narodowe danie Włoch to Pizza Margherita

• Jak je zamówić: Una pizza Margherita, per favore.
• Ciekawostka: 7 grudnia 2017 roku pizza Napoletana, czyli tradycyjna włoska pizza, została wpisana na Listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego UNESCO. Pizza Napoletana występuje w dwóch rodzajach: Margherita (z pomidorami, mozzarellą, oliwą i bazylią) i Marinara (z pomidorami, czosnkiem, oregano i oliwą).
• Dla językowych geeków: Osoba, która zajmuje się przygotowaniem pizzy, to po włosku pizzaiolo. W Rzymie możesz natrafić na regionalną nazwę tego zawodu, czyli pizzettaro. 

5. Narodowe danie Francji to Bœuf bourguignon

• Jak je zamówić: Un bœuf bourguignon, s’il vous plaît.
• Ciekawostka: Światową sławę wołowinie po burgundzku przyniosła książka kucharska napisana przez Julię Child pt. „Francuska sztuka gotowania”. Wiele lat później w postać amerykańskiej kucharki wcieliła się Meryl Streep w filmie „Julie & Julia”. Tytułowe bohaterki przeżywają wzloty i upadki, przyrządzając między innymi francuską potrawę narodową.
• Dla językowych geeków: W słowie bœuf znajduje się ligatura œ. Ligatura to połączenie dwóch lub więcej liter w jedną. W tym przypadku to litery o i e. Co ciekawe, to niejedyna ligatura w języku francuskim. Drugą jest æ, czyli połączenie a i e. 

6. Narodowe danie Hiszpanii to Paella

• Jak je zamówić: Una paella, por favor.
• Ciekawostka: Podobnie jak pizza Napoletana, paella także znajduje się na Liście dziedzictwa niematerialnego UNESCO. A światowy Dzień Paelli obchodzimy co roku 27 marca.  
• Dla językowych geeków: Kluczem do przyrządzenia idealnej paelli jest socarrat, czyli spodnia warstwa skarmelizowanego i przypieczonego ryżu o charakterystycznej brązowej barwie. Etymologia pysznego spodu sięga wypalanych glinianych płytek o tej samej nazwie pokrytych malunkami w kolorach czarnym i brunatnym. Z kolei paella pochodzi od łacińskiego słowa patella, oznaczającego metalową misę, w której starożytni Rzymianie składali ofiary bogom. 

7. Narodowe danie Meksyku to Tacos

• Jak je zamówić: Unos tacos al pastor, por favor.
• Ciekawostka: Tacos to narodowa potrawa Meksyku i typowy street food w tym kraju. W tortilli z mąki kukurydzianej znajdują się kawałki grillowanej wołowiny, marynowanej wieprzowiny lub kurczaka, oraz warzywa charakterystyczne dla kuchni meksykańskiej, czyli pomidory, cebula, czosnek i fasola. Tacos to kolejne danie na naszej liście wpisane na światową listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego UNESCO. 
• Dla językowych geeków: Istnieje kilka teorii na temat pochodzenia słowa taco. Jedna z nich nawiązuje do języka Nahuatl, czyli języka Azteków, którzy zamieszkiwali tereny dzisiejszego Meksyku. Wyraz taco w ich języku oznaczał ‘połowę’ lub ‘w środku’ i to od niego wzięła się nazwa narodowej potrawy Meksykanów. Z kolei według Hiszpańskiej Akademii Królewskiej, wydawcy Słownika języka hiszpańskiego (Diccionario de la lengua española), taco to słowo wywodzące się z meksykańskiej odmiany języka hiszpańskiego, oznaczające dosłownie ‘zatyczkę’ lub ‘kłębek’, a w kontekście kuchni ‘lekki posiłek’. 

8. Narodowe danie Brazylii to Feijoada

• Jak je zamówić: Uma feijoada completa, por favor.
• Ciekawostka: Feijoada to wyjątkowo mięsna potrawa, w skład której wchodzą kawałki wieprzowiny, wołowiny, boczek i kiełbasa, linguiça. Ta ostania to bardzo popularna wędlina w Portugalii i Brazylii, przyprawiana papryką i czosnkiem, którą sprzedaje się świeżą lub po uwędzeniu. 
• Dla językowych geeków: Feijoada to danie czasochłonne, które powinno dochodzić w glinianym płytkim naczyniu zwanym cazuela. Obecnie cazuela oznacza także różne warianty gulaszu, który można spotkać w krajach Ameryki Południowej. 

9. Narodowe danie Polski to Pierogi

• Jak je zamówić: Poproszę porcję pierogów. 
• Ciekawostka: Sekretem doskonałych pierogów jest farsz, choć źle przygotowane ciasto może zniweczyć kulinarne dzieło. Ponoć najważniejsza jest woda, która musi być letnia i mąka, która powinna być w typie 500 lub 550.  Nie wolno pod żadnym pozorem dodać jajka. To odwrotnie niż w przypadku włoskich „pierożków” ravioli. Do wyrobienia tego ciasta potrzebne są świeże jajka. 
• Dla językowych geeków: Istnieje kilka teorii na temat etymologii słowa pieróg (dawniej piróg), ale według jednej z nich, wyraz pochodzi od prasłowiańskiego słowa pirogъ, którego rdzeń pir oznaczał ‘ucztę’, ‘biesiadowanie’. Co ciekawe, w chorwackim i serbskim do dziś pir to zabawa, uczta, tyle że weselna. 

10. Narodowe danie Rosji to Okroshka

• Jak je zamówić: Мне окрошку, пожалуйста.
• Ciekawostka:  To niezwykle bogata w smaki zupa, przyrządzona z żółtek, musztardy, kwasu chlebowego oraz ogórków, w której pływają kawałki cielęciny i wieprzowej szynki. Okroszkę podaje się na zimno, bowiem jej kwaskowatość doskonale orzeźwia w trakcie upałów. Jedna z legend głosi, że zupa powstała przez przypadek, kiedy fajtłapowaty kucharz szykując sałatkę jarzynową, wylał do misy z warzywami kwas chlebowy. 
• Dla językowych geeków: Zupa swoją nazwę wzięła od rosyjskiego czasownika крошить, który oznacza ‘kruszyć’, ‘siekać na drobne kawałki’ lub ‘zbierać drobne elementy’. 

11. Narodowe danie Holandii to Boerenkoolstamppot

• Jak je zamówić: De boerenkoolstamppot, alsjeblieft.
• Ciekawostka: Boerenkoolstamppot to rodzaj gulaszu, w którym należy wymieszać zmiażdżone, wcześniej ugotowane ziemniaki z ugotowanym jarmużem. Potrawę serwuje się często z rookworst, czyli holenderską wędzoną kiełbasą, której pęto układa się na wierzchu gara. 
• Dla językowych geeków: Stamppot oznacza każdą potrawę, której składniki zostały zmiażdżone na purée. Dania tego typu są tak popularne w Holandii, że mieszkańcy tego kraju spotykają się podczas Stampotavond, czyli „wieczorów z gulaszem”. 

12. Narodowe danie Turcji to Lahmacun

• Jak je zamówić: Bir tane lahmacun alabilir miyim, lütfen?
• Ciekawostka: W marcu 2020 roku słynna amerykańska celebrytka, Kim Kardashian, spytała swoich fanów na Instagramie, czy znają lahmacun, dodając, że jest to tradycyjna armeńska „pizza”. Jej wypowiedź spotkała się z oburzeniem wśród tureckich fanów, którzy stwierdzili, że to danie typowe dla ich kuchni. Niemniej jednak w Stanach Zjednoczonych Armenian pizza czy Turkish pizza to popularne nazwy dla lahmacun; być może wprowadzone dla wygody klientów, którzy nie wiedzieli, jak wymawiać jej nazwę – /lɑːməˈdʒuːn/.
• Dla językowych geeków: Nazwa dania pochodzi z języka arabskiego i doskonale opisuje jego zawartość. بعجين لحم (Lahm b’ajin) oznacza mięso w cieście. Warto jednak dodać, że oprócz wołowiny lub jagnięciny, tradycyjna turecka potrawa zawiera także warzywa, w tym grillowany bakłażan, i bliskowschodnie przyprawy oraz zioła. 

13. Narodowe danie Danii to Smørrebrød

• Jak je zamówić: Tre stykker smørrebrød, tak.
• Ciekawostka: Smørrebrød to kanapki na żytnim pieczywie, rugbrød, podawane z dodatkami, których liczbę ogranicza w zasadzie nasza wyobraźnia i wytrzymałość chleba. Możemy spotkać kanapki z rybą, jajkiem, szparagami, sałatką z czerwonej kapusty, piklami, kiełkami i wieloma innymi składnikami. 
• Dla językowych geeków: Smørrebrød doskonale wpisują się w ideę hygge, czyli wewnętrznego spokoju i balansu, które Duńczycy osiągają w przytulnym i ciepłym otoczeniu, między innymi serwując sobie małe przyjemności. Wśród nich nie może zabraknąć kolorowych i zdrowych kanapek typowych dla tego kraju. 

14. Narodowe danie Norwegii to Fårikål

• Jak je zamówić: En porsjon fårikål, takk.
• Ciekawostka: Fårikål to kolejna potrawa na naszej liście, która doczekała się swojego dnia. Norwegowie świętują bowiem Fårikål Day w ostatni czwartek września. Ponadto norweska baranina w kapuście znalazła się także w Księdze rekordów Guinnessa. 29 września 2012 roku w Oslo przygotowano blisko 595 kilogramów narodowej potrawy Norwegów, którą zjadło około 10 tysięcy zgromadzonych gości. 
• Dla językowych geeków: Fårikål to zlepek dwóch słów, får ‎i kål, gdzie pierwsze oznacza ‘baraninę’, a drugie ‘kapustę’. 

15. Narodowe danie Szwecji to Sill och potatis

• Jak je zamówić: En portion sill och potatis, tack.
• Ciekawostka: Sill och potatis to nic innego jak marynowany śledź z ziemniakami. Sposobów podania śledzia jest całkiem sporo, wśród nich śledź z cebulą (löksill), śledź w musztardzie (senapssill), śledź w zaprawie z koperkiem (sill dill), a także zamiast śledzia bałtyckiego – matias (matjes), czyli młody śledź atlantycki złowiony przed okresem tarła. 
• Dla językowych geeków: Narodowa potrawa Szwecji jest szczególnie popularna w trakcie tamtejszego święta Midsommar, czyli obchodów poprzedzających noc świętojańską. Po udekorowaniu majowego słupka (Midsommarstång), Szwedzi tańczą i bawią się wokół niego, by potem zasiąść do stołu, na którym nie może zabraknąć sill och potatis. 

16. Narodowe danie Indonezji to Nasi goreng

• Jak je zamówić: Satu porsi nasi goreng, ya.
• Ciekawostka: Smażony ryż to niezwykle popularne danie w Indonezji, które może mieć wiele regionalnych odmian. W najprostszej odsłonie występuje z cebulą i przyprawami, jednak bez problemu można spróbować wersji z kurczakiem, krewetkami czy tofu. Serwowany na ciepło i na zimno. 
• Dla językowych geeków: Nasi w indonezyjskim to ‘ryż’, a goreng ‘smażony’. Często do potrawy dodaje się belacan. To pasta krewetkowa, która jest szczególnie popularna w Malezji, a także niektórych regionach Indonezji. 

Narodowe dania w 16 krajach i 16 zwrotów, jak je zamówić, tylko pobudziły Twój apetyt na naukę języków? Koniecznie sprawdź, co znajduje się w menu naszego Magazynu Babbel:

• O językach to zakładka, w której przeczytasz o cechach charakterystycznych języków oferowanych w aplikacji Babbel. 
• Porady to zakładka, w której znajdziesz cenne wskazówki dot. nauki języków.
• Ciekawostki to zakładka, w której odkryjesz fascynujące zagadnienia na temat języków i kultur z całego świata.