Który język chcesz opanować?Right Arrow
Chcesz zacząć naukę?

4 przypadki w języku niemieckim, a także o tym, kogo lub czego może wkrótce zabraknąć

Przypadki w niemieckim, czyli Nominativ, Genitiv, Dativ i Akkusativ, śnią się po nocach osobom stawiającym pierwsze kroki w tym języku. Nie warto się jednak poddawać i warto przeczytać poniższy tekst. Zapraszamy do lektury!
Przypadki w języku niemieckim

Przypadki w języku niemieckim od jakiegoś czasu wywołują ożywioną dyskusję wśród językoznawców i użytkowników tego języka. Winnym całego zamieszania jest Genitiv, czyli niemiecki dopełniacz, któremu grozi… językowy lamus. O tym, czy ma szansę przetrwać, a także o pozostałych przypadkach już lada moment dowiesz się z poniższego tekstu. 

Zacznijmy od początku: jakie mamy przypadki w języku niemieckim? 

Przypadek w niemieckiej gramatyce to Kasus. Jego nazwa pochodzi od łacińskiego słowa cāsus oznaczającego „wypadek”. Ale i w łacinie słowo to jest zapożyczeniem z greckiego. Jeden ze starożytnych uczonych, zajmujących się grecką gramatyką, opisał bowiem rzeczowniki jako zależne („wypadające”) od czasowników i tę zależność określił mianem „przypadku”. A zatem nie ulega wątpliwości, że poszczególne przypadki rzeczowników od wieków odgrywają kluczową rolę przy okazji konstruowania zdań. 

Rozróżniamy następujące cztery przypadki w języku niemieckim:

  1. Przypadek pierwszy: Nominativ (Wer?/Was?), czyli odpowiednik polskiego mianownika (kto? co?) 
  2. Przypadek drugi: Genitiv (Wes(sen)?), czyli odpowiednik polskiego dopełniacza (kogo? czego?)
  3. Przypadek trzeci: Dativ (Wem?), czyli odpowiednik polskiego celownika (komu? czemu?)
  4. Przypadek czwarty: Akkusativ (Wen?/Was?), czyli odpowiednik polskiego biernika (kogo? co?)

Zaimki pytające związane z danym przypadkiem, np. wer? was?, stanowią wskazówkę, w jaki sposób możemy zapytać o rzeczownik. Należy jednak pamiętać, że każdy język rządzi się swoimi regułami, dlatego w wypadku niemieckich przypadków nie warto posiłkować się wyłącznie wiedzą na temat polskiego mianownika, dopełniacza, celownika i biernika. 

Po co nam aż 4 przypadki?

Zanim odpowiemy na powyższe pytanie, wyjaśnijmy, skąd one się w ogóle wzięły. Zasadniczo przypadek w języku niemieckim wskazuje, jaki jest stosunek pomiędzy rzeczownikiem a pozostałymi częściami mowy w zdaniu. UWAGA, do przypadku dostosowany jest odpowiedni rodzajnik lub zaimek. Odmiana rzeczownika przez przypadki to deklinacja.

Na przykład:

  • Die Frau gibt ihrer Schwester den Spanischordner ihres Kindes. (Kobieta daje siostrze hiszpańską teczkę swojego dziecka.)

To zdanie mówi nam: kto?, komu?, co? daje. Użyliśmy zaimków pytających, by rozbić powyższe zdanie na poszczególne części. W ten sposób możemy bez przeszkód nazwać występujące w zdaniu przypadki.

  1. Kobieta jest podmiotem w mianowniku (Nominativ).
  2. Jej siostra jest dopełnieniem w celowniku (Dativ).
  3. Hiszpańska teczka jest dopełnieniem w bierniku (Akkusativ).
  4. A dziecko występuje w dopełniaczu (Genitiv).

Teoretycznie nasz podmiot w mianowniku, czyli die Frau, mógłby wyłącznie z orzeczeniem stworzyć zdanie. Wówczas mielibyśmy krótką wypowiedź: Die Frau gibt. Ale już na pierwszy rzut oka wydaje się niekompletna, prawda? Dlatego pozostałe rzeczowniki w tym zdaniu to informacje dodatkowe – dopełnienia i przydawki. Ale dlaczego potrzebujemy dla nich aż czterech przypadków?

Zobacz, jak powyższe zdanie wyglądałoby bez nich:

  • Die Frau gibt ihre Schwester der Spanischordner ihr Kind. (Kobieta daje swoja siostra hiszpańska teczka jej dziecko.)

Przestajemy rozumieć, komu dokładnie nasz podmiot, czyli kobieta, przekazuje teczkę: swojej siostrze czy dziecku?

A zatem przypadek odgrywa w zdaniu ważną rolę, pomagając nam właściwie je zrozumieć. Dlaczego w takim razie istniej pogląd, że już wkrótce drugi przypadek, czyli Genitiv, nie będzie nam wcale potrzebny?

Co się stanie z drugim przypadkiem, czyli Genitivem?

Nie potrzeba wielkiego śledztwa, by odkryć, z jakiego powodu niemiecki dopełniacz został zagrożony. To przez wegen, przyimek, który tłumaczymy jako „z powodu”. Niegdyś wegen wymagał obecności dopełniacza, ale od jakiegoś czasu zaczął preferować towarzystwo celownika, czyli Dativu. I tak zamiast wegen des Regens („z powodu deszczu”) słyszymy coraz częściej wegen dem Regen.

Duden, znane niemieckie wydawnictwo publikujące między innymi słowniki w tym języku, już jakiś czas temu zaakceptowało powyższą zmianę i obecnie podaje obie formy jako poprawne, przy czym nowszą (w Dativie) opisuje jako wariant potoczny.

Jednak w tej językowej potyczce z dopełniaczem wytoczono kolejne działo w postaci przyimka von, który także łączy się z celownikiem. W związku z tym coraz rzadziej usłyszymy den Spanischordner meiner Schwester („teczkę z hiszpańskim mojej siostry”), a coraz częściej den Spanischordner von meiner Schwester.

I choć wydaje się, że już nikt o dopełniaczu nie pamięta, wciąż towarzyszy mu przyimek trotz („pomimo”). UWAGA,  „mimo wszystko”, czyli trotzdem i trotz allem, wybierają jednak Dativ. 

Czy Genitiv to przypadek… beznadziejny?

Nasze wnioski mogą się nie spodobać tym, którzy już zacierali ręce w nadziei, że wkrótce będzie tylko Nominativ, Dativ i Akkusativ. Warto zauważyć, że są języki z większą liczbą przypadków. Na przykład rosyjski ma ich sześć, podobnie jak łacina, w której mamy dodatkowo Ablativus (odpowiednik polskiego narzędnika) i Vocativus (odpowiednik wołacza). Pomimo opisanych przez nas okoliczności, Genitiv to wciąż przypadek, który musimy znać, by z łatwością opisywać choćby przedmioty oraz ich właścicieli. 


Lubisz ciekawostki na temat języków? A zatem poniższe artykuły powinny przypaść Ci do gustu:

Znasz 4 przypadki w języku niemieckim? Pora wskoczyć na wyższy poziom! Wybierz naukę z aplikacją Babbel.
Antonia Billermark

Antonia wychowała się w niemiecko-szwedzkiej rodzinie, dlatego oba języki opanowała już jako dziecko. Od zawsze fascynowała się językami obcymi. Uwielbia pisać, wierząc, że jej teksty podobają się także innym. 

Antonia wychowała się w niemiecko-szwedzkiej rodzinie, dlatego oba języki opanowała już jako dziecko. Od zawsze fascynowała się językami obcymi. Uwielbia pisać, wierząc, że jej teksty podobają się także innym. 

Polecane artykuły

Das kann ich! Modalverben, czyli czasowniki modalne w niemieckim

Czasowniki modalne w niemieckim, podobnie jak w języku angielskim, pomagają wyrazić nasze intencje. Dlatego warto je poznać już teraz!

Niemieckie rozmówki: jak zamówić jedzenie

Po podróży zazwyczaj rzucamy walizki w kąt i ruszamy na miasto, by wreszcie coś zjeść. Berlin oferuje naprawdę sporo znakomitych miejsc, które warto odwiedzić. A my oferujemy niemieckie rozmówki, dzięki którym szybko zamówisz jedzenie.

Babbel poleca: niemiecka prasa

Podpowiadamy, jakie gazety i czasopisma wybrać, by ich lektura była zarówno przyjemna, jak i przydatna w trakcie nauki języka.