Jeśli szukasz odpowiedzi na powyższe pytania, jesteś w dobrym miejscu! Czasowniki modalne w języku angielskim niekiedy różnią się niuansami, które najlepiej odkryć na podstawie przykładów. Dlatego w poniższym tekście znajdziesz zarówno definicje, jak i przykładowe zdania, za sprawą których szybko włączysz popularne „modale” do codziennych rozmów.
Najkrócej mówiąc, czasowniki modalne (zwane także posiłkowymi) wyrażają różne stopnie prawdopodobieństwa oraz rozmaite intencje, które towarzyszą nam i naszym rozmówcom. Dzięki nim możemy określić, czy coś jest pewne, możliwe albo zupełnie nieprawdopodobne. Z ich pomocą pytamy o pozwolenie, wydajemy komuś polecenie, rekomendujemy coś lub o coś prosimy.
Co dokładnie oznacza modalność czasowników w języku angielskim? Jest to stosunek osoby mówiącej do własnej wypowiedzi. Czasowniki, które nazywamy modalnymi zmieniają ton twierdzenia lub pytania, a tym samym informują rozmówców, w jaki sposób należy odebrać naszą wypowiedź. Można więc wyobrazić sobie czasowniki modalne jako muzyczne ozdobniki, które zmieniają prostą melodię w bardziej finezyjny utwór. Porównaj te dwa stwierdzenia:
- I write. (Ja piszę.)
- I can write. (Ja mogę/potrafię pisać.)
W pierwszym twierdzeniu, czasownik opisuje czynność, jaką jest pisanie, bez szerszego kontekstu. W drugim zdaniu, w którym przed bezokolicznikową formą czasownika „write” dodaliśmy modalny czasownik „can”, znaczenie naszej wypowiedzi mocno się zmienia. W końcu mówimy o tym, że jesteśmy w stanie coś napisać. W ten sposób wyrażamy prawdopodobieństwo wykonania tej czynności lub naszą zdolność, by to zrobić.
Jak zatem korzystać z czasowników modalnych w zdaniach? Ogólna zasada jest taka, że czasowniki modalne stawiamy przed innymi czasownikami, które pozostają w formie bezokolicznika. Jeśli chcemy zaprzeczyć czasownik modalny, po prostu dodajemy do niego „not” (często skrócone do zapisu –n’t na końcu wyrazu). Tak to wygląda w przypadku czasownika „can”:
- I can swim. (Potrafię pływać.)
- I can’t swim. (Nie potrafię pływać.)
Niektóre czasowniki modalne mają dwie wersje – teraźniejszą i przeszłą. Ta ostatnia jest wykorzystywana nie tylko do tworzenia zdań w czasie przeszłym, ale także trybu przypuszczającego i zdań warunkowych. Poniżej więcej na ten temat!
I jeszcze jedna rzecz – większość czasowników modalnych nie wymaga odmiany. Oznacza to, że w przeciwieństwie do innych czasowników nie otrzymują -s w trzeciej osobie liczby pojedynczej. Wśród wyjątków od tej zasady są czasowniki: „need” (she/he/it needs), „dare” (she/he/it dares) i „have to” (she/he/it has to).
- She can sing!
- ❌ She cans sing!
Czasowniki modalne, odmiana, przykłady:
#1 Can (could)
- I can
- you can
- she/he/it can… etc.
- I can jump. (Mogę podskoczyć.)
- They can talk. (Mogą rozmawiać.)
- You can’t kiss. (Nie potrafisz się całować.)
Powyższe przykłady prezentują przekonanie co do czyichś możliwości lub ich braku.
Zauważ, że w pytaniu, takim jak: Can I go now? (Czy mogę już iść?), kolejność podmiotu („I”) i orzeczenia („Can”) zostaje odwrócona i czasownik modalny wysuwa się na pierwsze miejsce.
„Could” jest przeszłą formą „can”, którą wykorzystujemy w poniższych sytuacjach.
Kiedy mówimy o przeszłości:
- I could jump. (Mogłem podskoczyć.)
- He couldn’t kiss. (Nie potrafił się całować.)
Kiedy tworzymy zdania warunkowe, w których stopień prawdopodobieństwa jest niewielki:
- He could wear leather trousers if he had better legs! (Mógłby nosić skórzane spodnie, gdyby tylko miał lepsze nogi!)
Kiedy chcemy o coś grzecznie zapytać:
- Could you pass me the salt, darling? (Czy możesz mi podać sól, Kochanie?)
- Could I speak to Mr. Smith, please? (Czy mogę rozmawiać z Panem Smith?)
#2 Will (would)
- I will
- you will
- she/he/it will… etc.
„Will” jest czasownikiem modalnym, który cechuje duża doza pewności. Korzystamy z niego, gdy chcemy powiedzieć komuś, że coś na pewno się wydarzy albo zapytać, czy coś na pewno będzie miało miejsce:
- Will it rain all day? (Będzie padać cały dzień?)
- It will rain all day! (Będzie padać cały dzień!)
- Will she win the race? (Czy ona wygra ten wyścig?)
- She will win the race! (Ona wygra ten wyścig!)
„Will” to czasownik modalny, który nie podaje w wątpliwość opisywanych czynności. Z pomocą słówka „definitely” (zdecydowanie) możemy jeszcze podkreślić naszą przekonanie:
- It will definitely rain all day. (Zdecydowanie będzie padać cały dzień.)
- She will definitely win the race! (Ona zdecydowanie wygra ten wyścig!)
Jeśli jednak zamiast „will” użyjemy „would”, nasze przekonanie nie jest już takie oczywiste. Wystarczy spojrzeć na poniższe przykłady.
Kiedy tworzymy zdania warunkowe:
- She would have won the race if she were fitter. (Wygrałaby ten wyśgig, gdyby była w lepszej formie.)
- If I were you, I wouldn’t worry about it. (Na Twoim miejscu w ogóle bym się tym nie przejmował/a.)
Kiedy o coś grzecznie pytamy lub prosimy:
- Would you buy me an ice cream? (Kupiłbyś/kupiłabyś mi loda?)
- Would you take a sit? (Proszę zająć miejsce.)
Kiedy ktoś nas irytuje, „would” pozwala w delikatny sposób wydać tej osobie polecenie poprzez pytanie:
- Would you please go away?! (Czy możesz wyjść, proszę?)
#3 Shall (should)
- I shall
- you shall
- she/he/it shall… etc.
Czasownik modalny „shall” jest wykorzystywany do omawiania przyszłości z pewną dozą prawdopodobieństwa:
- Shall I go to the ball? (Czy ja pójdę na ten bal?)
- You shall (go to the ball)! (Pójdziesz!)
„Shall” i „should” to czasowniki modalne, z pomocą których prosimy o radę i ją oferujemy:
- Should I go to the ball? (Czy powinnam/powinienem iść na ten bal?)
- Yes, you should. (Tak, powinnaś/powinieneś.)
- You should take the bus to get there. (Powinnaś/powinieneś tam dojechać autibusem.)
To z jakiego czasownika modalnego zdecydujemy się w końcu skorzystać zależy od rejestru i znaczenia. „Shall” jest bardziej formalne i zdecydowane, więc korzystamy z niego, aby wydawać polecenia i wyrażać przewidywania, co do których mamy niemal 100% pewności. W tym senie jest wymienne z „will”. „Should” jest wykorzystywane do tworzenia sugestii.
#4 May (might)
- I may
- you may
- she/he/it may… etc.
„May” i „might” to czasowniki raczej „nieśmiałe i niepewne”, dlatego wykorzystujemy je w poniższych sytuacjach.
Kiedy tworzymy grzeczne pytania:
- May I go now? (Czy mogę już iść?)
- Might I ask you a question? (Czy mogę zadać Ci pytanie?)
Kiedy dajemy komuś radę:
- You may want to talk to a priest. (Może chcesz porozmawiać z księdzem.)
- You might try a little more. (Możesz spróbować jeszcze trochę.)
Kiedy wyrażamy przypuszczenie:
- The car keys may be missing. (Kluczyki do auta mogły się gdzieś zapodziać.)
- We might visit you this year. (Może Was odwiedzimy w tym roku.)
„May” i „might” mogą być stosowane zamiennie:
- You may/might not like what you’re about to hear. (Może Ci się nie spodobać, co za chwilę usłyszysz.)
- Might/may my mother use the bathroom? (Czy mama może skorzystać z łazienki?)
Wreszcie, „may” i „might” mogą być wykorzystywane do tworzenia niektórych rodzajów zdań warunkowych:
- They might/may not have met if they didn’t both love dancing. (Nigdy by się nie poznali, gdyby oboje nie kochali tańczyć.)
- You might/may have asked me before! (Mogłaś/mogłeś mnie wcześniej spytać!)
#5 Must (Have to / Have got to)
- I must
- you must
- she/he/it must… etc.
- I have to (I have got to= I’ve got to)
- You have to (You have got to= You’ve got to)
- She/he/it has to (She/he/it has got to= She/he/it’s got to)
- We have to (We have got to= We’ve got to)
- You have to (You have got to= You’ve got to)
- They have to (They have got to= They’ve got to)
Jeśli chcesz wydać komuś polecenie lub powiedzieć, że coś musi się wydarzyć, doskonale nadaje się do tego czasownik modalny „must”. W praktyce większość ludzi używa jednak czasownika „have to” lub (w Wielkiej Brytanii) „have got to”:
- You must be nicer to your brother. (Musisz być milsza/milszy dla brata.)
- You have to be nicer to your brother. (Musisz być milsza/milszy dla brata.)
- You’ve got to be nicer to your brother. (Musisz być milsza/milszy dla brata.)
Jeśli korzystasz z czasownika „must” w podobnym kontekście, nie popełniasz błędu, dodajesz swoim wypowiedziom nieco formalnego i staroświeckiego charakteru, który może brzmieć dziwnie w uszach rodzimych użytkowników języka. Mówiąc o przeszłości użyj formy „had to”:
- She had to be nicer to her brother. (Musiała być milsza dla brata.)
W jakich sytuacjach używać „must”? Sprawdź poniższe przykłady.
Kiedy chcemy komuś coś nakazać lub samemu sobie coś doradzić:
- You must get some rest! (Musisz odpocząć!)
- I must be nicer to my brother. (Muszę być milszy dla brata.)
Kiedy chcemy coś stwierdzić:
- It must be wonderful. (To musi być wspaniałe.)
- You must feel relieved. (Musisz czuć ulgę.)
Kiedy chcemy komuś czegoś zabronić. Uwaga! Wówczas do „must” należy dołączyć końcówkę -n’t:
- You mustn’t tease your brother! (Nie wolno drażnić brata!)
- You mustn’t tell anyone! (Nie wolno Ci tego powiedzieć!)
Na koniec kilka słów o czasownikach, które także wykorzystuje się jako modalne. Nie są jednak tak popularne, jak te, które zostały omówione powyżej.
#6 Ought to / had better
- I ought to
- you ought to
- she/he/it ought to… etc.
„Ought to”, podobnie jak „should”, wykorzystuje się do udzielania rad i wskazówek. Podobnie rzecz się ma z „had better”:
- You ought to stop giving advice. (Powinnaś/powinieneś zaprzestać udzielania rad.)
- They’d (=They had) better quit complaining! (Niech oni lepiej skończą narzekać!)
W zależności od użytego tonu, oba wyrażenia mogą wybrzmiewać naprawdę ostro, dlatego należy korzystać z nich wyłącznie w przeznaczonych na nie sytuacjach.
#7 Need
„Need” jako czasownik modalny jest wykorzystywany do tworzenia pytań i przeczeń, podobnie jak „must/ have to”. Na przykład:
- Need I go on? (=Must I go on?) (Mam/muszę kontynuować?)
- You needn’t bore me with the details. (=You don’t have to bore me with the details.) (Nie musisz mnie zanudzać szczegółami.)
#8 Dare
Podobnie jak „need”, „dare” jako czasownik modalny wykorzystywany jest do tworzenia pytań i przeczeń, na przykład:
- Dare I go on? (Czy ja dam radę kontynuować?)
- They daren’t cross that wobbly old bridge. (Oni nie odważą się/dadzą rady przejść tym chwiejącym się mostem.)
„Dare” wprowadza element ryzyka i nadaje zdaniu dramatyczny charakter.
Czasowniki modalne to początek Twojej przygody w języku angielskim? A co powiesz na: