Opanowanie czasów w języku angielskim to niemałe wyzwanie. Główny problem polega na tym, że jest ich dużo więcej niż w polskim i trzeba dokładnie zapamiętać, w jakich kontekstach się ich prawidłowo używa. Poniżej znajdziesz krótkie zestawienie tego, jak je poprawnie tworzyć i czym się te poszczególne czasy teraźniejsze właściwie różnią.
Czasy teraźniejsze w angielskim
- Present Simple
- Present Continuous
- Present Perfect Simple
- Present Perfect Continuous
Present Simple
Najprostszym czasem w angielskim, od którego większość zaczyna naukę tego języka, jest czas teraźniejszy prosty Present Simple. Tworzymy go, używając po prostu czasownika w bezokoliczniku. Jedyna zmiana pojawia się w 3. osobie liczby pojedynczej (he/she/it), w której dodajemy końcówkę -s. Prawie wszystkie czasowniki w Present Simple są regularne.
- We swim every weekend. / He plays the clarinet. (Pływamy w każdy weekend. / On gra na klarnecie.)
Żeby utworzyć przeczenie w czasie Present Simple, używamy do not (lub w 3. osobie liczby pojedynczej does not) i czasownika w bezokoliczniku. Do not możemy skrócić do don’t, a does not do doesn’t.
- I don’t like tomatoes / She doesn’t live here. (Nie lubię pomidorów. / Ona tutaj nie mieszka.)
Jedynym wyjątkiem jest tutaj czasownik to be (być). Do jego odmienionych form dodajemy samo not. Na przykład I am not, you are not, he/she/it is not. Are not możemy skrócić do aren’t, a is not – do isn’t.
- They aren’t Polish. (Oni nie są Polakami.)
Z kolei w pytaniach dodajemy do (albo does w 3. osobie liczby pojedynczej) na początku zdania.
- Do you speak English? / Does he take the train to work? (Czy mówisz po angielsku? / Czy on jeździ do pracy pociągiem?)
W przypadku czasownika to be odwracamy tylko kolejność wyrazów w zdaniu (i nie dodajemy do/does).
- Is she a doctor? (Czy ona jest lekarką?)
Kiedy używamy czasu present simple?
Present Simple używamy, gdy mówimy o czynności, która dzieje się regularnie. W tym samym zdaniu często pojawiają się tak zwane przysłówki częstotliwości, na przykład sometimes (czasami), often (często), usually (zazwyczaj), never (nigdy), always (zawsze), a także zwroty typu every day (codziennie), twice a year (dwa razy w roku) itd.
- I wake up at 6:30 every morning. / She goes jogging three times a week. (Budzę się codziennie o 6:30. / Ona chodzi biegać trzy raz w tygodniu.)
Za pomocą Present Simple wyrażamy także prawdy uniwersalne, które są ogólnie znane.
- The sky is blue. / Vegetarians don’t eat meat. (Niebo jest niebieskie. / Wegetarianie nie jedzą mięsa.)
Potocznie Present Simple używa się też, mówiąc o zaplanowanych wydarzeniach w przyszłości (najczęściej związanych z jakimś harmonogramem).
- She finishes work at 5 p.m. / The train arrives in 5 minutes. (Ona kończy pracę o 5. / Pociąg dojeżdża za 5 minut.)
Present Continuous
Kolejnym z angielskich czasów teraźniejszych jest Present Continuous, czyli czas teraźniejszy ciągły. Aby utworzyć Present Continuous, używamy odmienionej formy czasownika to be i głównego czasownika z końcówką –ing.
- They are cooking something. / I am working. / She is writing a letter. (Oni coś gotują. / Pracuję. / Ona pisze list.)
W przeczeniach dodajemy po prostu not:
- They are not cooking something. / I am not working. / She is not writing a letter. (Oni nie gotują. / Nie pracuję. / Ona nie pisze listu.)
W pytaniach zmieniamy kolejność wyrazów w zdaniu. Odmieniona forma czasownika to be przechodzi na początek zdania:
- Are you reading a good book at the moment? / Is he sleeping? (Czytasz teraz jakąś dobrą książkę? / Czy on śpi?)
Kiedy używamy czasu Present Continuous?
Za pomocą Present Continuous wyrażamy czynność, która dzieje się właśnie w tym momencie. Możemy pominąć słówka określające czas, gdyż sama forma czasownika wskazuje na to, że chodzi o czynność wykonywaną teraz.
- I’m eating a sandwich now. (Jem teraz kanapkę.)
Present Continuous służy także do wyrażania planów i zamiarów w niedalekiej przyszłości.
- They’re coming to the party on Friday. (Oni przychodzą na imprezę w piątek.)
Present Perfect Simple
Present Perfect Simple (czas teraźniejszy dokonany prosty) składa się z odmienionego czasownika posiłkowego to have i głównego czasownika w formie przeszłej zwanej past participle.
- I have finished the project. / She has eaten her lunch. (Skończyłam projekt. / Ona zjadła lunch.)
W przeczeniach po have (lub w 3. osobie liczby pojedynczej has) dodajemy not. Have not można skrócić do haven’t, a has not – do hasn’t.
- They haven’t left yet. / It hasn’t stopped raining. (Jeszcze nie wyszli. / Nie przestało padać.)
Aby utworzyć pytanie, zmieniamy kolejność wyrazów w zdaniu. Have/has przechodzi na początek zdania:
- Have we paid for the hotel room? Has he gone shopping yet? (Czy zapłaciliśmy za pokój hotelowy? Czy on już poszedł na zakupy?)
Zauważ, że Present Perfect Simple tłumaczymy bardzo często w języku polskim na czas przeszły. Dzieje się tak dlatego, że czas ten zazwyczaj opisuje wydarzenia z przeszłości, które mają bezpośredni wpływ na teraźniejszość.
Kiedy używamy czasu Present Perfect Simple?
Wtedy, kiedy mówimy o wydarzeniach z przeszłości, których rezultaty trwają do teraz.
- My car has broken down. (Auto mi się zepsuło.)
Auto zepsuło się w przeszłości, ale efekt jest tego taki, że teraz jest zepsute i nie mogę nim jeździć. Czas Present Perfect Simple może także dotyczyć wydarzeń, które rozpoczęły się w przeszłości i trwają nadal.
- She has been a doctor for ten years. (Od dziesięciu lat jest lekarką.)
Ona została lekarką dziesięć lat temu i nadal nią jest. Zauważ, że w takich zdaniach w języku polskim używamy często po prostu czasu teraźniejszego.
Present Perfect pozwala nam także mówić o swoich ogólnych doświadczeniach (nieosadzonych w czasie).
- I have been to Germany. (Byłam [kiedyś] w Niemczech.)
To zdanie także podkreśla wpływ wydarzenia z przeszłości na teraźniejszość: fakt, że kiedyś byłam w Niemczech, powoduje, że obecnie posiadam takie doświadczenie (i wobec tego prawdopodobnie coś o tym kraju wiem).
Częstym błędem popełnianym przez uczących się angielskiego jest używanie czasu Present Perfect razem z określeniami czasu dotyczącymi przeszłości, jak na przykład last year (w zeszłym roku), yesterday (wczoraj). Zapamiętaj, że present perfect można łączyć tylko z otwartymi przedziałami czasu (takimi, które jeszcze nie dobiegły końca), jak na przykład this week (w tym tygodniu), today (dzisiaj), this year (w tym roku), since last Monday (od zeszłego poniedziałku), for three weeks (od trzech tygodni), in my life (w moim życiu) i tak dalej. Bo chociaż na polski często tłumaczymy go na czas przeszły, w angielskim jest to bądź co bądź czas teraźniejszy.
Present Perfect Continuous
Ostatnim (i najrzadziej używanym) czasem teraźniejszym w języku angielskim jest Present Perfect Continuous, czyli czas teraźniejszy ciągły. Tworzymy go za pomocą have/has been i czasownika z końcówką –ing.
- We have been working together for years. / He has been swimming since 2 p.m. (Pracujemy razem od dwóch lat. / Pływa od 2 po południu.)
Aby utworzyć przeczenie, po have/has wstawiamy not:
- They haven’t been getting along well. / She hasn’t been watering her plants enough recently.(Nie dogadują się dobrze. / Ona ostatnio nie podlewa swoich kwiatów wystarczająco często.)
W pytaniach have/has przechodzi na początek zdania:
- Have we been exercising enough lately? / Has it been raining all day?(Czy ostatnio wystarczająco dużo ćwiczymy? / Pada cały dzień?)
Kiedy używamy czasu Present Perfect Continuous?
Present Perfect Continuous używamy, by wyrazić czynność, która rozpoczęła się w przeszłości i trwa do teraz.
- She has been studying English for three years. (Ona od trzech lat uczy się angielskiego.)
Jaka jest więc różnica między Present Perfect Simple a Present Perfect Continuous? Ten ostatni podkreśla trwanie jakiejś czynności, natomiast present perfect simple – jej rezultat. W praktyce różnica jest jednak niewielka, a tych dwóch czasów często używa się zamiennie. Zwróć uwagę, że w języku polskim Present Perfect Continuous tłumaczymy na czas teraźniejszy, co oddaje nacisk na trwanie czynności.
W tabeli poniżej znajdziecie szybkie podsumowanie tego, w jaki sposób tworzymy poszczególne czasy teraźniejsze:
Czasy teraźniejsze masz już opanowane? Pora rozprawić się z: