Brytyjski vs. amerykański angielski – najważniejsze różnice

Angielski angielskiemu nierówny. Chociaż na Wyspach i w Stanach mówi się w tym samym języku, to obie odmiany cechuje wyjątkowy charakter i lokalny koloryt (no właśnie local color czy colour?). Sprawdzamy zatem, na ile amerykański angielski różni się od brytyjskiego.
Akcent
Posługiwanie się pojęciami „wymowa amerykańska” i „wymowa brytyjska” to bardzo duże uproszczenie. Dlaczego? Bowiem zarówno w Wielkiej Brytanii, jak i w USA występuje ogromne zróżnicowanie akcentów regionalnych – przecież i Teksas, i Nowy Jork znajdują się w Stanach, a jednak ich mieszkańcy mówią zupełnie inaczej. Tak samo niepodobna porównywać akcentu londyńczyków do tego, którym posługują się mieszkańcy Manchesteru lub Glasgow. A jednak da się tu zauważyć pewne prawidłowości, na przykład w wymowie głoski „r”: Amerykanie zwykle wymawiają ją w każdym słowie, Brytyjczycy zaś zazwyczaj tylko wtedy, gdy znajduje się na początku wyrazu. Szukasz konkretnych przykładów? Z pomocą przychodzą słowniki internetowe, o czym pisaliśmy w artykule z praktycznymi poradami dotyczącymi nauki angielskiego.
Pisownia
Zapis niektórych słów jest różny w wersji brytyjskiej i amerykańskiej. Oto kilka przykładów.
Amerykański angielski | Brytyjski angielski |
color (kolor) | colour |
behavior (zachowanie) | behaviour |
theater (teatr) | theatre |
meter (metr – jednostka miary) | metre |
organize (organizować) | organise |
traveled (czas przeszły od podróżować) | travelled |
Słownictwo
Rozbieżności występują także w samym słownictwie.
Amerykański angielski | Brytyjski angielski |
apartment (mieszkanie) | flat |
college (uniwersytet) | university |
theater (teatr) | theatre |
vacation (wakacje, urlop) | holiday |
chips (chipsy) | crisps |
(French) fries (frytki) | chips |
the movies (kino) | the cinema |
soda / pop / coke / soft drink (cola, napój bezalkoholowy, napój gazowany) | soft drink / fizzy drink |
sneakers / tennis shoes (trampki, adidasy) | trainers |
sweater (sweter) | jumper (sweter lub bluza) |
mailbox (skrzynka pocztowa) | postbox |
band-aid (plaster) | plaster |
drugstore (apteka) | chemist’s |
soccer (piłka nożna) | football |
cookie (ciastko) | biscuit |
Gramatyka
Przyimki
Poniżej znajdziesz zaledwie kilka ogólnych zasad. Za sprawą kultury popularnej amerykański angielski nieustannie przenika do brytyjskiego (i na odwrót), przez co granice te zaczynają się rozmywać.
Amerykański angielski | Brytyjski angielski |
I’m going to a party on the weekend. (W weekend idę na imprezę) | I’m going to a party at the weekend. |
What are you doing on Christmas? (Co robisz w święta?) | What are you doing at Christmas? |
Monday through Friday. (Od poniedziałku do piątku) | Monday to Friday. |
It’s different from/than the others. (To jest inne od reszty) | It’s different from/to the others. |
Użycie czasów Past Simple i Present Perfect
W zdaniach opisujących sytuacje, które wydarzyły się niedawno, Amerykanie raczej użyją czasu Past Simple, Brytyjczycy zaś – Present Perfect. Tłumaczenie w języku polskim w tym wypadku z reguły pozostanie niezmienione.
Amerykański angielski | Brytyjski angielski |
I ate too much. (Za dużo zjadłem) | I’ve eaten too much. |
I went to the store. (Byłam w sklepie / Poszłam do sklepu) | I’ve been to the shop. |
Did you get the newspaper? (Kupiłeś gazetę?) | Have you got the newspaper? |
Imiesłów czasu przeszłego (past participle) od get
Na Wyspach formę imiesłowu czasu przeszłego gotten uważa się za archaiczną. Brytyjczyk użyje formy got. Z kolei w USA nadal się z niej korzysta.
Amerykański angielski | Brytyjski angielski |
get — got — gotten | get — got — got |
I haven’t gotten any news about him. (Nie wiem nic nowego na jego temat) | I’ve not got any news about him. |
Rzeczowniki zbiorcze – liczba pojedyncza czy mnoga?
W brytyjskim angielskim rzeczowniki zbiorcze takie jak „komitet”, „rząd”, czy „zespół” mogą przybierać liczbę zarówno pojedynczą, jak i mnogą. Zazwyczaj preferowana jest ta druga, aby podkreślić udział każdego członka zbioru w wykonaniu danej czynności. Z kolei w amerykańskim angielskim stosuje się wyłącznie liczbę pojedynczą, traktując każdą grupę jako całość.
Amerykański angielski | Brytyjski angielski |
The government is doing everything it can during this crisis. (W obliczu tego kryzysu rząd robi wszystko, co w jego mocy) | The government are doing everything they can during this crisis. (W obliczu tego kryzysu członkowie rządu robią wszystko, co w ich mocy) |
My team is winning. (Nasza drużyna wygrywa) | My team are winning. (Wygrywamy!) |
Czasowniki regularne i nieregularne
W tym wypadku różnice pomiędzy dwoma wariantami angielskiego są tak subtelne, że łatwo je przeoczyć w mowie. Tymczasem w piśmie stają się oczywiste. W brytyjskim angielskim czasowniki w czasie przeszłym często przybierają nieregularną formę (np. leapt, dreamt, burnt, learnt), podczas gdy w amerykańskim angielskim – regularną (leaped, dreamed, burned, learned).
Angielski jest trzecim najczęściej używanym językiem na Ziemi. Nic dziwnego, że charakteryzuje go różnorodność (już w kwestii samych powitań)!