Babbel Logo

Francuski alfabet – przewodnik po wymowie

Warto go przestudiować, zanim dołączysz do swojej pierwszej rozmowy po francusku.
francuski alfabet

Francuska wymowa stanowi dla wielu osób nie lada wyzwanie. I nic dziwnego, bowiem francuskie głoski bywają równie ciężkie do wymówienia jak te angielskie. Jeśli nadal miewasz kłopoty z artykulacją samogłosek, nie wiesz, kiedy pomijać pewne dźwięki i które sylaby akcentować, warto zrobić krok wstecz i przyjrzeć się najmniejszym jednostkom językowym, jakimi są litery. Dlatego dzisiaj na tapetę weźmiemy francuski alfabet.

Bywa on nieco zdradliwy, ponieważ większość liter pokrywa się z tymi, które znamy z rodzimego języka. Stąd też łatwo założyć, że nie ma się specjalnie nad czym zastanawiać. A jednak kilka chwil poświęconych na studiowanie francuskiego alfabetu znacznie poprawi Twoją wymowę. Wystarczy, że spojrzysz na nasze krótkie podsumowanie liter francuskiego alfabetu i poznasz kilka podstawowych zasad wymowy. Chociaż nie odpowiemy na każde nurtujące Cię pytanie o wymowę, te solidne podstawy pozwolą Ci dalej rozwijać językowe umiejętności.

Francuski alfabet

Patrząc jedynie na litery, zauważymy, że francuski alfabet przypomina na przykład angielski:

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

Jeśli lubisz przyswajać wiedzę poprzez muzykę, ta piosenka pomoże Ci go zapamiętać.

Natomiast tym, co wyróżnia język francuski, są znaki diakrytyczne — zwane także akcentowanymi. Choć teoretycznie nie należą do alfabetu, pełnią istotną rolę. We francuskim znajdziemy również ligatury, czyli połączenie dwóch liter w jedną. Jeśli weźmiemy to wszystko pod uwagę, francuski alfabet poszerzy się o kilka dodatkowych liter.

À Â Æ Ç È É Ê Ë Î Ï Ô Œ Ù Û Ü

Znaków akcentowanych używa się do rozróżniania słów i dźwięków. Przyjrzymy się im w poniższych sekcjach.

Samogłoski

We francuskim samogłosek jest mniej niż spółgłosek, ale to one zazwyczaj sprawiają trudności uczącym się tego języka. Zobaczmy, jak najczęściej wymawia się poszczególne z nich.

A oraz Æ

W większości przypadków A brzmi podobnie do naszego „a”. Literę ze znakiem akcentowanym À czyta się tak samo. Natomiast w piśmie służy ona przeważnie do zaznaczania różnicy pomiędzy słowami, na przykład między la (rodzajnik żeński), („tam”), a („ma” 3 os. l.poj. od avoir) czy à (przyimek).

  • Ça va ? — Co słychać?
  • quatre — cztery
  • Voilà ! Et avec ça ?Proszę. Czy coś jeszcze?

Wymowa  przypomina dźwięk „a” w angielskim wyrazie cat. Litera występuje często w przyrostku -âtre, używanym na przykład z nazwami kolorów (bleuâtre oznacza „niebiesk-awy”).

  • le château — zamek

Jeśli po A występuje U, całość czytamy jak „o”.

  • aussi — także

Jeśli po A pojawiają się litery I lub Y, głoskę wymawia się jak „ej”. Niektóre czasowniki zakończone są na -aître. W tym wypadku nad I występuje znak akcentowany, ale głoskę wymawia się tak, jakby go nie było, jako „e”.

  • anglais — angielski
  • payer — płacić

Jeśli po A występuje pojedyncza litera M lub N, a po niej kolejna spółgłoska, samogłoskę wymawia się nosowo, podobnie do „ą”.

  • la danse — taniec

Także zbitka –ain wymawiana jest nosowo, pomiędzy „ę” a „ą”.

  • le train —pociąg

W kilku słowach, przeważnie zapożyczeniach z łaciny takich jak ex-æquo, pojawia się ligatura Æ, wymawiana jak „e”.

E

Litera E jest prawdopodobnie najbardziej skomplikowaną francuską samogłoską. Jej wymowa różni się w zależności od pozycji w słowie, następujących po niej głosek, a także znaku akcentowanego.

Końcówki -er, -ed oraz -ez na końcu wyrazu wymawiane są jak „e”.

  • chanter — śpiewać
  • un pied — stopa
  • un nez — nos

Jeśli litera „e” występuje w środku wyrazu, na początku słowa przed spółgłoską lub przed zbitkami -lle-, -tte-, -nne-, -sse- oraz -t-, wymawiana jest jak „e”.

  • une adresse — adres
  • C’est complet ! — Brak miejsc!
  • sec — suchy
  • un examen — egzamin

W wyrazach jednosylabowych zakończonych na „e”, wymawia się tę literę krótko, podobnie jak „e” w angielskim water.

  • Je ne te le donne pas !Nie dam Ci tego!

Z kolei na końcu słowa lub pomiędzy co najmniej dwiema spółgłoskami E jest nieme.

  • le rhume — przeziębienie
  • rapidement — szybko

É z akcentem wznoszącym wymawiane jest wyraźnie i szeroko, jak „é” w café

  • la télévision — telewizja
  • enchantéMiło mi Cię poznać.

È z akcentem opadającym wymawiane jest jak „e” w angielskim bed.

  • Genève — Genewa
  • la cuisinière — kuchenka

Ê z akcentem przeciągłym wymawia się jak wyraźne „e”

  • êtrebyć
  • la fête — impreza

Ë z dwiema kropkami oznacza, że głoskę „e” wymawia się wyraźnie, oddzielnie od samogłoski, która ją poprzedza.

  • Joyeux Noël !Wesołych Świąt!

Jeśli po E występuje U, powstaje głoska specyficzna dla języka francuskiego. Najbardziej zbliżona jest do niemieckiego ö.

  • euro — euro
  • deux — dwa

Jeżeli po E występuje I, głoskę wymawia się jak „eh” z gardłowym „h”.

  • seize — szesnaście
  • la bouteille — butelka

Jeżeli po E występuje M lub N, samogłoskę wymawiamy nosowo, podobnie do „ą”.

  • vendredi — piątek
  • ensemble — razem

I

We francuskim I wymawiamy zazwyczaj podobnie jak w polskim. To samo dotyczy zapisu Î z akcentem przeciągłym.

  • la ville — miasto
  • le sortie —wyjście

Jeżeli litera I następuje po innej samogłosce, często zmienia jej brzmienie (sprawdź informacje dotyczące wymowy poszczególnych samogłosek z I). Dwie kropki — Ï — oznaczają, że samogłoskę należy wymówić osobno, jako oddzielną sylabę.

  • haïrnienawidzić
  • naïf — naiwny

Kombinacje IE oraz IO zazwyczaj wymawia się tak, jak się je pisze. Jednak przed N na końcu wyrazu przybierają postać nosową.

  • un musicien — muzyk
  • une excursion — wycieczka

O oraz Œ

O poprzedzające Z lub znajdujące się na końcu sylaby wymawia się jak długie „o”. To samo dotyczy litery Ô z akcentem przeciągłym.

  • une chose — rzecz
  • euro — euro

W większości innych miejsc, „o” wymawiane jest krócej, jak w słowie „kot”.

  • la pomme — jabłko
  • la carotte — marchewka

Jeśli po O występuje pojedyncza litera M lub N, a po niej kolejna spółgłoska, samogłoskę wymawia się nosowo, podobnie do „ą”.

  • le citron — cytryna
  • un compromiskompromis (drugie „o” w wyrazie wymawiane jest „normalnie”, nie nosowo, ponieważ po M występuje samogłoska)

Kiedy po O występuje U, głoska ta przypomina „u” w słowie „zupa”.

  • Toulouse — Tuluza

Kiedy po O występuje I, zbitkę taką wymawiamy podobnie do „ła”. Niektóre czasowniki zakończone są na -oître. W tym wypadku nad I występuje znak akcentowany, ale głoskę wymawia się tak, jakby go nie było.

  • soixante — sześćdziesiąt
  • Au revoir ! — Do widzenia!

Ligatura Œ oznacza dźwięk pośredni pomiędzy O oraz E, który nie występuje w polskim ani angielskim. Osobom, dla których francuski nie jest językiem ojczystym, ciężko go opanować.

  • Mon œil ! — Akurat!

Kiedy po Œ następuje U, powstaje kolejny specyficzny dla francuskiego dźwięk.

  • un vœu — życzenie
  • des œufs — jajka

U

Wymowa litery U także jest bardzo charakterystyczna dla języka francuskiego. Co prawda przypomina nasze „u”, ale dźwięk jest bardziej ściśnięty, w rezultacie dając coś pomiędzy „uu” a „ee”. To samo dotyczy wymowy Û z akcentem przeciągłym.

  • Salut, bienvenue à Paris ! — Cześć, witaj w Paryżu!

Jeśli po U występuje pojedyncza litera M lub N, a po niej kolejna spółgłoska, samogłoskę wymawia się nosowo, podobnie do „ę”.

  • lundi — poniedziałek

Akcent opadający — Ù — nie zmienia wymowy. Znaku używa się z reguły dla rozróżnienia podobnych słów, takich jak ou („lub”) oraz („gdzie”).

Kiedy U występuje po innych samogłoskach, często wpływa na zmianę w ich wymowie. Odsyłamy Cię do sekcji poświęconym poszczególnych samogłoskom po więcej informacji. Dwie kropki w literze Ü oznaczają, że głoskę wymawiamy oddzielnie, niezależnie od poprzedzającej jej samogłoski.

Y

Y na początku słowa, przed jedną lub więcej samogłoskami wymawiamy jak „j”.

  • le yaourt — jogurt
  • le voyage — podróż

Kiedy litera Y poprzedza jedną lub więcej spółgłosek, wymawia się ją jak „i”.

  • le rythme — rytm
  • le style — styl

Spółgłoski

Po przebrnięciu przez francuskie samogłoski reszta alfabetu to błahostka. Jednak to nie znaczy, że nie występują tu reguły, które warto przyswoić. Zobaczmy zatem, jakie spółgłoski i ich zbitki mogą sprawiać trudności.

C, Ch oraz Ç

Kiedy litera C poprzedza E, I lub Y, wymawia się ją jak „s”. Dotyczy to także zapisu ze znakiem cedylli — Ç — w wymowie przypomina „s” niezależnie od tego, jaka litera po niej następuje.

  • une annonce — ogłoszenie
  • cinq Français — pięcioro Francuzów

W pozostałych przypadkach, a także na końcu słowa, litera C wymawiana jest jak „k”.

  • le canapé — kanapa
  • avec Claire — z Claire

Jedynym wyjątkiem jest zbitka CH, która rządzi się swoimi prawami. Jeśli występuje przed samogłoską, brzmi jak „sz”. Jeśli występuje przed spółgłoską, wymawia się ją jak „k”.

  • cherche — szukać
  • la technique — technologia

G

Litera G przed samogłoskami E, I oraz Y wymawiana jest jak „ż”. W języku francuskim ta głoska występuje bardzo często.

  • la gymnastique — gimnastyka
  • rouge — czerwony

Kiedy litera G występuje przed N, wymawiamy ją jak „ń”.

  • espagnol — hiszpański

Przed innymi literami wymawia się ją jak „G”.

  • la guitare — gitara
  • anglais — angielski

H

We francuskim istnieją dwa rodzaje H. Pierwszy z nich to H muet, czyli „nieme H”. Jeśli nieme H poprzedzone jest rodzajnikiem określonym lub je („ja”), łączy się je w jedno słowo (na przykład la heure zamienia się w l’heure). Jeżeli słowo poprzedzające nieme H zakończone jest na spółgłoskę, która zazwyczaj jest niema, w tym wypadku się ją wymawia.

  • J’habite ici.Mieszkam tutaj. (Je się skraca).
  • Les hommes sont heureux.Mężczyźni są szczęśliwi. (Litery S w słowie hommes oraz T w sont są wymawiane).

Drugim rodzajem litery H jest H przydechowe (H aspiré). Choć tak samo go nie wymawiamy, nie skraca się przed nim zaimków określonych ani je. Podobnie nieme spółgłoski, które przed nim występują, pozostają nieme.

  • Je hais le hasard.Nienawidzę ryzyka.
  • Ces enfants ont huit ans.Te dzieci mają po osiem lat.

L And LL

Pojedyncza litera L nie sprawia trudności. Wymawia się ją tak samo jak nasze „l”.

  • l‘eau minérale — woda mineralna

Za to podwójne LL można wymawiać na dwa sposoby. Zazwyczaj wymawia się je jak pojedyncze L. Jednak kiedy występuje po literze I, najczęściej brzmi podobnie do „j”.

  • aller — iść
  • Camille — Camille
  • la gentillesse — uprzejmość

P

W większości przypadków francuskie P wymawiane jest jak „p”.

  • proposer — sugerować

Kiedy pojawia się przed S lub T, a także zazwyczaj na końcu zdania, jest nieme.

  • un compte — konto
  • beaucoup — dużo

S And Z

Kiedy pojedyncze S występuje pomiędzy dwiema samogłoskami (o ile nie są nieme), zazwyczaj jest dźwięczne, co oznacza, że brzmi jak „z”.

  • la maison — dom
  • La chaise est dans la cuisine.Krzesło jest w kuchni.

Jeśli S pojawia się na początku słowa, po spółgłosce, lub jeśli występuje podwójnie jako SS, najczęściej jest bezdźwięczne i brzmi jak „s”.

  • la danse — taniec
  • une adresse — adres
  • sympa — sympatyczny

Litera Z prawie zawsze jest dźwięczna i wymawiana jako „z”.

  • le zoo — zoo
  • le Vénézuela — Wenezuela

Na końcu wyrazów S i Z są zazwyczaj nieme.

X

Kiedy litera X znajduje się w środku wyrazu lub przed spółgłoską, wymawiamy ją jak „ks” w wyrazie „taksi”.

  • un texte — tekst
  • un exemple — przykład

Na końcu wyrazu X jest zazwyczaj nieme.

  • je veux — chcę
  • amoureux — zakochany

W rzadkich wypadkach X brzmi jak „s” lub „z”.

  • le dixiemedziesiąty
  • dixdziesięć

Na sam koniec

Powiedzmy to jeszcze raz: francuska wymowa może być kłopotliwa. Nie wspomnieliśmy nawet jeszcze o tym, że na końcu wyrazów większość liter jest niema, ani że od każdej z reguł dotyczących wymowy w języku francuskim istnieją wyjątki.

Francuski alfabet bywa zdradliwy, ale kiedy go opanujesz, reszta pójdzie gładko. Dodatkowo, dla osób znających angielski, francuski jest pod wieloma względami jednym z najłatwiejszych języków do opanowania. Dlatego najlepszą wskazówką, jaką dla Ciebie mamy, jest osłuchiwanie się z francuskim, gdzie się tylko da. I nieważne, czy będzie to rozmowa z Francuzami czy Kanadyjczykami, czy podcast albo film. Opanujesz go raz, dwa.

Przełączając język wyświetlania na angielski, możesz odkrywać francuski w ramach aplikacji Babbel. A także hiszpański, portugalski, włoski i kilka innych języków.
Sprawdź
Podziel się: