Holandia to oczywiście wiatraki, tulipany i pyszny nabiał z żółtym serem na czele. A także popularne wśród turystów miasta, takie jak Amsterdam, Rotterdam i Haga. Możesz się zastanawiać, jakimi językami mówi się w Holandii. Większość mieszkańców mówi po niderlandzku, ale niemal wszędzie dogadasz się po angielsku. I tu mamy dla Ciebie ciekawostkę, otóż niderlandzki to po angielskim i niemieckim trzeci najczęściej używany język germański na świecie.
Warto jednak zaznaczyć, że Królestwo Niderlandów jest monarchią konstytucyjną, obejmującą nie tylko obszar na kontynencie europejskim, ale także terytoria na Karaibach. W całym królestwie używa się wielu języków o statusie urzędowym, a także dialektów, na przykład papiamento czy dialektu zachodniofryzyjskiego. Wielu ludzi posługuje się również niderlandzkim językiem migowym. W poniższym artykule przyjrzymy się bliżej różnorodności językowej w Holandii.
Jakimi językami mówi się w Holandii?
W Holandii mówi się głównie po niderlandzku, czyli w języku Holendrów – Nederlands. Niderlandzki jest językiem indoeuropejskim z gałęzi języków zachodniogermańskich. Przyjmując, że języki te tworzą rodzinę, niemiecki jest rodzonym bratem niderlandzkiego, a angielski kuzynem.
Po angielsku niderlandzki to Dutch. Słowo pochodzi od średniowiecznego Dietsc lub Duutsc i blisko mu do dzisiejszego Deutsch. Oznacza „język, którym mówią ludzie”, w odróżnieniu od łaciny, którą posługiwały się elity, czyli duchowieństwo i uczeni. Język staroniderlandzki pojawił się mniej więcej w tym samym czasie co staroangielski. Wersją współczesną posługuje się około 27 milionów ludzi na świecie. W Królestwie Niderlandów standardowa odmiana niderlandzkiego ma rangę języka urzędowego.
Dialekty kontynentalne i języki mniejszości
Oprócz standardowego niderlandzkiego istnieje cała gama dialektów, które można zasadniczo podzielić na następujące podgrupy: zachodniofryzyjski, dolnosaksoński i frankoński. Dolnofrankoński, czyli holenderski, to dialekt najbardziej rozpowszechniony, który można usłyszeć w dużych miastach. Nie wszystkie dialekty są oficjalnie uznane, ponadto liczba ich użytkowników wciąż spada.
Oficjalnie chronione są trzy języki mniejszości: południowo-limburski, zachodniofryzyjski oraz niderlandzki dolnosaksoński. Mieszkańcy Fryzji, północnej prowincji Królestwa, są w zasadzie dwujęzyczni i posługują się zarówno niderlandzkim, jak i zachodniofryzyjskim. Ten ostatni jest jednym z trzech języków zachodniogermańskich fryzyjskich. Niderlandzki i angielski są podobne, a zachodniofryzyjski to pomost, które je łączy.
Królestwo Niderlandów
Już wiesz, jakimi językami i dialektami posługują się mieszkańcy kontynentalnej części kraju. Pora na języki, które można usłyszeć w obrębie karaibskich terytoriów należących do Królestwa Niderlandów. Należą do nich trzy kraje składowe Aruba, Curaçao, Sint Maarten, i trzy gminy zamorskie Bonaire, Saba oraz Sint Eustatius. W części karaibskiej królestwa językiem urzędowym jest niderlandzki, co jednak wcale nie oznacza, że jest on codziennym językiem jej mieszkańców.
Wymienione terytoria zamieszkują społeczności wielojęzyczne posługujące się językiem papiamento, angielskim, hiszpańskim, portugalskim, francuskim i niderlandzkim. Jeśli wybierasz się na Arubę, Bonaire czy Curaçao, usłyszysz tam głównie papiamento, czyli język kreolski na bazie hiszpańskiego i portugalskiego, z naleciałościami zachodnioafrykańskimi i niderlandzkimi.
Parlamenty wymienionych wysp zadecydowały, że to papiamento, a nie niderlandzki, zostanie głównym językiem edukacji na poziomie podstawowym. Mieszkańcy Saby, Sint Maarten i Sint Eustatius posługują się głównie angielskim. Saba ma swoją własną odmianę angielskiego kreolskiego – Saba English, a na Sint Maarten więcej mieszkańców posługuje się hiszpańskim niż niderlandzkim.
Królestwo Niderlandów jest po części reliktem europejskiego imperializmu, dlatego należy podkreślić, że kolonializm holenderski pozostawił na zawłaszczonych terytoriach głębokie ślady nie tylko społeczne, polityczne i ekonomiczne, lecz także lingwistyczne. Weźmy dla przykładu afrikaans, pochodną niderlandzkiego. Chociaż Południowa Afryka i Namibia są dziś niezależnymi państwami, afrikaans, język, holenderskich okupantów, wciąż jest tam obecny.
Czy da się podróżować po Holandii bez znajomości niderlandzkiego?
Niderlandzki jest postrzegany jako osobliwa mieszanka angielskiego i niemieckiego, z „kilkoma” wyjątkami, których nie da się przyporządkować do żadnego z nich. Na przykład deur („drzwi”) czy huis („dom”). Jeśli mimo to masz problemy ze zrozumieniem wszystkiego, nie martw się, aż 90% Holendrów mówi po angielsku.
W dodatku wielojęzyczność jest w tym kraju raczej normą niż wyjątkiem. Drugim językiem obcym, którym bez problemu posługują się Holendrzy, jest niemiecki (71% płynnie) oraz francuski (29% populacji). Inne języki, które możesz usłyszeć w Holandii, to, za sprawą migrantów, indonezyjski, marokańska odmiana arabskiego, karaibskie hindustani, sranan tongo, tarifit i turecki. Istnieje również niderlandzki język migowy, czyli Nederlandse Gebarentaal.
W miastach takich jak Amsterdam najlepiej porozumieć się znając angielski lub niemiecki. Nie oznacza to jednak, że nie warto nauczyć się też paru fraz po niderlandzku!