Fascynują mnie historie i powody, dla których ktoś decyduje się działać pod pseudonimem. Za każdym razem, gdy poznaję kolejną opowieść na ten temat, wyobraźnia tak mnie ponosi, że zaczynam wymyślać swoje fikcyjne nazwisko. Myśleliście kiedyś o czymś podobnym? Pseudonim to właśnie wymyślone imię, nazwisko lub inna nazwa, pod którą publikujący autor ukrywa swoją prawdziwą tożsamość. Słyszeliście kiedyś o Richardzie Bachmanie? Nawet jeśli, to na pewno lepiej jest wam znany jako Stephen King. A co z Robertem Galbraithem? Z niczym się nie kojarzy? To zabawne, bo to nikt inny jak twórczyni świata czarodziejów J.K. Rowling. To nazwisko kojarzycie na pewno, ale nawet ono jest pseudonimem, który autorka, Joan Kathleen Rowling, wybrała, aby ukryć swoją płeć. To tylko garść przykładów, bowiem pseudonimy znanych pisarzy można wymieniać przez kilka dobrych kwadransów. Tylko dlaczego autorzy próbują ukryć swoją prawdziwą tożsamość?
Pseudonim może działać jak tarcza, która pozwala autorowi wyrażać to, co chce bez obawy przed krytyką lub osądem, podważać ogólnie przyjęte założenia i swobodnie pisać w wybranym gatunku. W tym artykule znajdziecie listę kilku najciekawszych historii o fikcyjnych nazwiskach, wraz z wyjaśnieniem, dlaczego autorzy się na nie zdecydowali.
Pseudoinimy znanych pisarzy (i związane z nimi historie)
Ana Paula Arendt
Ana Paula Arendt to pseudonim R. P. Alencar, brazylijskiej poetki i dyplomatki. Wybrała go jako hołd dla swoich ulubionych autorów – Hanny Arendt i Pablo Nerudy. Ana Paula Arendt zajmuje się pisaniem poezji od 2012 roku.
Jest też autorką książek dla dzieci, dramatopisarką i powieściopisarką. Do jej najsłynniejszych dzieł należy „O Constituinte”, nagrodzona przez brazylijskie stowarzyszenie literackie Academia Brasileira de Letras oraz Stowarzyszenie Wydawców Tylko Dobrych Książek Editora Só Livro Bom.
Ayn Rand
Ayn Rand to pseudonim Alissy Zinovievny Rosenbaum. Rand przyjęła go w 1926 roku, kiedy wyemigrowała z Rosji do Stanów Zjednoczonych. Imię „Ayn” powstało z inspiracji nazwiskiem fińskiego pisarza (o którym Rosenbaum nigdy nic bliższego nie chciała powiedzieć), a nazwisko „Rand” to rodzaj skrótu od Rosenbaum.
Autorka jest najbardziej znana z dwóch bestsellerów „Źródło” (1943) i „Atlas zbuntowany” (1957) oraz ze swojego wkładu w rozwój filozofii obiektywistycznej. W swoich powieściach Rand starała się przekazać swoją wzniosłą wizję życia i człowieka. Dla milionów czytelników zanurzenie się w obiektywistyczny świat Rand okazało się niezapomnianym przeżyciem.
bell hooks
Bell hooks to pseudonim Amerykanki Glorii Jean Watkins – wybitnej naukowczyni, pisarki i aktywistki. W swoich dziełach hooks badała związki między rasą, płcią i klasą. Zajmowała się szczególnie problematyką czarnoskórych kobiet i pisarek oraz rozwojem tożsamości feministycznych.
Swoją pierwszą książkę „Ain ‘t I a Woman: Black Woman and Feminism”, która została wydana w 1981 roku, zaczęła pisać w wieku zaledwie 19 lat. Jej pseudonim to w istocie imię i nazwisko jej prababci, celowo pisane małymi literami. Decyzja ta umotywowana była chęcią skupienia uwagi bardziej na przesłaniu niż autorce i na uhonorowaniu w ten sposób kobiecego dziedzictwa.
George Orwell
Kiedy Eric Arthur Blair przygotowywał się do opublikowania swojej pierwszej książki „Na dnie w Paryżu i Londynie” (1933), postanowił użyć pseudonimu, aby nie zawstydzać rodziny opowieściami o życiu w biedzie.
Wybór padł na George Orwella, bo odzwierciedlał miłość Blaira do angielskiej tradycji i wsi. Święty Jerzy jest bowiem patronem Anglii, a rzeka Orwell jest popularna wśród miłośników żeglowania, do których Blair sam się zaliczał.
Joseph Conrad
Czasami pseudonimy znanych pisarzy mogą wywołać burzę. To właśnie przydarzyło się Józefowi Teodorowi Konradowi Korzeniowskiemu. Kiedy pod koniec XIX wieku polski powieściopisarz zaczął wydawać swoje dzieła, przyjął pseudonim stworzony z odpowiedników swoich dwóch imion w języku angielskim: Joseph Conrad.
Polscy intelektualiści byli oburzeni, widząc w tym braku szacunku do ojczyzny; mimo że Conrad był już wówczas obywatelem brytyjskim i publikował po angielsku. Korzeniowski cierpliwie wyjaśniał: „Wiadomo, że jestem Polakiem i że Józef i Konrad to moje dwa chrześcijańskie imiona. Użyłem tego ostatniego jako nazwiska, żeby obce języki nie potknęły się o to prawdziwe. Nie sądzę, żebym był nielojalny wobec mojego kraju, pokazując Anglikom, że dżentelmen z Ukrainy (Korzeniowski etnicznie był Polakiem, ale urodził się w Ukrainie, która była wówczas częścią Imperium Rosyjskiego) może być tak samo doskonałym żeglarzem jak oni, a dodatkowo potrafi im o czymś opowiedzieć w ich własnym języku”.
Lewis Carroll
Jeśli uważacie, że Lewis Carroll brzmi już bardzo brytyjsko, to co powiecie na Charles Lutwidge Dodgson? Pisarz przyjął swój pseudonim w 1856 roku. Jak tłumaczy obecnie Północnoamerykańskie Stowarzyszenie Lewisa Carrolla (Lewis Carroll Society of North America), autor zdecydował się pisać pod pseudonimem z czystej skromności. Aby podtrzymać farsę, kiedy listy adresowane do Lewisa Carrolla docierały do biura Dodgsona w Oxfordzie, ten w ogóle ich nie przyjmował.
Dodgson stworzył swój pseudonim nadając łacińskie brzmienie Charlesowi Lutwidge’owi, z czego powstało Carolus Ludovicus. Tę łacińską wersję następnie dodatkowo „zangielszczył” do „Carroll Lewis”, a na koniec jeszcze przestawił kolejność imienia i nazwiska. Rozważał też inne możliwości, ale jego wydawca ostatecznie wybrał Lewisa Carolla.
Pablo Neruda
Pablo Neruda, poeta, dyplomata i polityk chilijski, jest powszechnie uważany za jedną z najważniejszych postaci w XX-wiecznej literaturze latynoamerykańskiej. Urodzony jako Ricardo Eliecer Neftalí Reyes Basoalto, pasjonował się literaturą od najmłodszych lat. Jego ojciec jednak nigdy tego nie zaakceptował.
Kiedy więc Basoalto zaczął publikować poezję, potrzebował fikcyjnego nazwiska, by ukryć się przed niechętnym pisaniu rodzicem. „Pablo Neruda” wybrał w hołdzie dla czeskiego poety Jana Nerudy. Później przyjął ten pseudonim jako swoje prawne nazwisko.
Tristan Tzara
Tristan Tzara przyszedł na świat w rumuńskiej rodzinie żydowskiej jako Samuel Rosenstock. Jego antyburżuazyjne przekonania doprowadziły do bolesnych konfliktów z rodziną. Ostatecznie ojciec Tzara się go wyrzekł. Tzar pisał później: „Byłem dla niego martwy”.
Zmiana imienia i nazwiska miała więc symbolicznie podkreślić zerwanie z poprzednim życiem. Istnieje wiele teorii na temat tego, dlaczego wybrał akurat taki pseudonim. W języku hebrajskim „Ttzara’at” oznacza wygnanie przez społeczność. W języku rumuńskim oznacza „smutny”. Pisarz nazywany był także „Tzara Thoustra”, w nawiązaniu do książki Fryderyka Nietzchego „Tako rzecze Zaratustra”.
Italo Svevo
W pseudonimie Ettore Schmitza odbija się jego podwójna tożsamość kulturowa: włoska (Italo) i niemiecka (Svevo). Ettore Schmitz, pochodzenia żydowskiego, urodził się w Trieście, które należało wówczas do imperium austro-węgierskiego. Był to czas gwałtownego rozwoju bogatej i złożonej kultury środkowoeuropejskiej.
Po fiasku dwóch pierwszych powieści Svevo zrezygnował z aspiracji literackich i zaczął pracować w firmie malarskiej swojego teścia. W celach służbowych często wyjeżdżał za granicę. Podróże wymagały od niego dobrej znajomości języka angielskiego. Brał więc lekcje od samego Jamesa Joyce’a, który spędził dłuższy czas w Trieście. To sam Joyce wypromował powieść Svevo „Świadomość Zenona” we Francji, gdzie Svevo wkrótce stał się sławny.
Elena Ferrante
Naszą listę zakończymy historią o nazwisku Elena Ferrante. Wielu twierdzi, że to nazwisko jest pseudonimem, ale sama autorka nigdy tego nie potwierdziła.
Jej tożsamość jest przedmiotem wielu spekulacji. Jedną z teorii zaproponował pisarz i krytyk literacki Marco Santagata, który twierdzi, że Elena Ferrante jest historykiem Marcellą Marmo, profesorem na Uniwersytecie Federico II w Neapolu. Inni uważają, że pod pseudonimem kryje się filozof Marcello Frixione. Są też tacy, którzy uważają, że to raczej Anita Raja, neapolitańska eseistka i żona pisarza Domenico Starnone, a jeszcze inni wskazują na pisarza i krytyka literackiego Goffredo Fofi, lub wydawców Sandro Ferri i Sandrę Ozzola. Niektórzy nawet wierzą, że to może być sam Starnone.
W „La Frantumaglia”, która to książka traktuje o… pisaniu literatury przeczytamy, że autorka ceni swoją prywatność i prawo do samostanowienia. Twierdzi, że jej książki nie potrzebują jej zdjęcia ani na okładce, ani na żadnych materiałach marketingowych. Dlaczego nie? Bo są to „samowystarczalne podmioty”, które doskonale radzą sobie bez ich autora.
Pseudonimy znanych pisarzy to ciekawostka, która przypadła Ci do gustu? A zatem sprawdź także: