Dla jednych Halloween to zabawna tradycja, która na stałe wpisała się w jesienny rytuał. Dla drugich to po prostu moda, która przywędrowała do nas z Ameryki. Są jeszcze tacy, którzy przy okazji Halloween wracają do ulubionych horrorów, opowieści o duchach i historii mrożących krew w żyłach. To z myślą o nich przygotowaliśmy przegląd 15 duchów z różnych zakątków świata. Zaczynamy!
15 duchów i jedno zadanie
To niemal pewne, że w każdym kraju istnieje tradycja straszenia dzieci duchami i zmorami, aby przywołać je do porządku. Rodzice wyręczają się zjawami, kiedy sami nie dają rady okiełznać nieposłusznego potomka. Na przykład w Anglii wzywają Boogeymana. Ten diaboliczny stwór, który zjada niegrzeczne dzieci na śniadanie, występuje pod różnymi nazwami i postaciami (a nawet płciami!). To zło wcielone, dlatego z jego pomocą prawie zawsze udaje się przywołać nieposłuszne dziecko do porządku.
Anglicy mają Boogeymana. Ale okazuje się, że w niemal każdym zakątku świata czyha jakaś zmora na bogu ducha, nomen omen, winne dzieci. Przed Wami 15 duchów, które w Halloween i nie tylko, wyręczają rodziców w wychowaniu niesfornych dzieci.
1. Boogeyman, Wielka Brytania
Alternatywne nazwy: Bogieman, Boogie Man, Bogy, Bugbear
Amorficzna postać, która czai się po kątach, żeby napędzić stracha niczego nie podejrzewającym ofiarom, otwiera nasz przegląd 15 duchów z różnych zakątków świata. Jest bardziej uciążliwy niż niebezpieczny – jego ciemne moce neutralizuje bowiem działanie światła. Jego imię wywodzi się prawdopodobnie z języka średnioangielskiego, w którym słowo bugge oznaczało „coś strasznego”.
![Boogeyman to numer jeden na naszej liście 15 duchów.](https://i2.wp.com/cms.babbel.news/wp-content/uploads/2019/10/Boogeyman-1.png?fit=628%2C628&strip=none&ssl=1)
2. Bokkenrijders, Holandia
Znany także w: Belgii, Niemczech
Bokkenrijders (po angielsku buck riders ,czyli „jeźdźcy”) to duchy poruszające się na latających kozach. Historia bokkenrijders wiąże się z legendą wymyśloną w XVIII w. przez szajkę złodziei, aby terroryzować okolicznych chłopów.
![Bokkenrijders po angielsku to buck riders, czyli jeźdźcy na kozłach.](https://i0.wp.com/cms.babbel.news/wp-content/uploads/2019/10/Bokkenrijders-1.png?fit=628%2C628&strip=none&ssl=1)
3. Butzemann, Niemcy
Alternatywne nazwy: Bütze, Buhmann, Mummelmann, Popelmann
Znany także w: Holandii, Skandynawii
Butzemann to goblin bez twarzy lub duch okryty płaszczem. Chowa się w ciemnych zakamarkach, pod łóżkiem albo w szafie i poluje na dzieci, które nie chcą zasnąć. Jego imię wywodzi się z języka średnio-wysoko-niemieckiego i prawdopodobnie pochodzi od słowa bôtzen („hałasować”) lub verbutzen („ukrywać się, przebierać”). Obecnie Butzemanna znamy głównie z piosenki „Es tanzt ein Bi-Ba-Butzemann” („Tańczy Bi-Ba-Butzemann”), która opowiadała historię poltergeista o trzeszczących kościach, dzierżącego w rękach kosę.
![Butzemann straszy naszych zachodnich sąsiadów.](https://i2.wp.com/cms.babbel.news/wp-content/uploads/2019/10/Butzemann-3.png?fit=628%2C628&strip=none&ssl=1)
4. El Hombre del Saco (Sackman), Hiszpania
Alternatywne nazwy: Hombre del Saco, Hombre del Costal, Homem do Saco, El Roba-chicos
Znany także w: większości krajów Europy Południowej i Ameryki Łacińskiej
Odrażający, wychudzony Hombre del Saco podobno porywał niegrzeczne dzieci w biały dzień, chowając je do swojego worka. Następnie, w zależności od regionu, albo je sprzedawał, albo pożerał. W niektórych kulturach El Hombre del Saco występuje jako złowrogi pomocnik Świętego Mikołaja.
![El Hombre del Saco inaczej Sackman.](https://i1.wp.com/cms.babbel.news/wp-content/uploads/2019/10/Hombre-del-saco-1.png?fit=628%2C628&strip=none&ssl=1)
5. Ба́ба-Яга́ (Baba Jaga), Rosja
Alternatywne nazwy: Baba Roga, Złota Baba, Ježibaba, gorska maika
Znana także w: pozostałych krajach słowiańskich
Historia 15 duchów bez wzmianki o tym straszydle byłaby niekompletna. Baba Jaga to wiedźma, która mieszka w leśnej chatce na kurzej stopce. Brzmi znajomo? Przemieszcza się na latającej miotle lub moździerzu, często dzierżąc w dłoni tłuczek. Jej stosunek do ludzi bywa naprawdę różny – może Ci pomóc, ale także może Cię zjeść. Baba (Баба) oznacza kobietę, jaga z kolei oznacza węża w prasłowiańskim, choć brzmi podobnie do polskiego słowa „jędza”, serbsko-chorwackiego jeza (przerażenie) i staro-cerkiewno-słowiańskiego jęza (choroba, zaraza).
![15 duchów bez baby jagi? Znana wiedźma musiała trafić na naszą listę.](https://i2.wp.com/cms.babbel.news/wp-content/uploads/2019/10/Baba-Yaga-1.png?fit=628%2C628&strip=none&ssl=1)
6. H’awouahoua, Algieria
To mrożąca krew w żyłach kreatura, potwór składający się różnych zwierząt. Jego oczy zieją ogniem. H’awouahoua chodzi w płaszczu utkanym z ubrań malców, które do tej pory pożarł.
![H’awouahoua zieje ogniem i straszy dzieci w Algierii.](https://i1.wp.com/cms.babbel.news/wp-content/uploads/2019/10/Hawouahoua-1.png?fit=628%2C628&strip=none&ssl=1)
7. Tokoloshe, RPA
Tokoloshe to wodne chochliki, które działają na rozkaz złych magów. Po wypiciu wody stają się niewidzialne i płatają niezłe figle. Możesz się jednak przed nimi bronić, jeśli przed snem położysz przy każdej z nóg łóżka cegłę. By pozbyć się wstrętnych stworów na zawsze, nie obejdzie się bez interwencji szamana.
![Tokoloshe to wodny chochlik z RPA.](https://i2.wp.com/cms.babbel.news/wp-content/uploads/2019/10/Tokoloshe-1.png?fit=628%2C628&strip=none&ssl=1)
8. Gurumapa, Nepal
Gurumapa to gigant pożerający ludzi. Ma wielkie i wystające kły. Uwielbia jeść dzieci, ale można go udobruchać. W jaki sposób? Festiwal ku czci Gurumapy odżegnuje go od niecnych planów.
![Gurumapa to bestia, która pożera ludzi.](https://i1.wp.com/cms.babbel.news/wp-content/uploads/2019/10/Gurumapa-2.png?fit=628%2C628&strip=none&ssl=1)
9. Wewe Gombel, Indonezja
To duch mściwej kobiety, którą niegdyś złamane serce popchnęło do popełnienia samobójstwa. W przeciwieństwie do większości obecnych tu upiorów, Wewe Gombel porywa dzieci, aby chronić je przed niedobrymi rodzicami. Następnie opiekuje się nimi troskliwie w swoim gnieździe, które uwiła na czubku palmy. Wewe Gombel oddaje dzieci jedynie tym rodzicom, którzy odpokutują za swoje karygodne czyny i zaniedbania.
![Wewe Gombel na liście 15 duchów znalazła się nieprzypadkowo. To duch mściwej kobiety z Indonezji.](https://i2.wp.com/cms.babbel.news/wp-content/uploads/2019/10/Wewe-Gombel-2.png?fit=628%2C628&strip=none&ssl=1)
10. Namahage, Japonia, półwysep Oga
Te japońskie ogry chodzą po domach w Sylwestra, szukając dzieci, które były niegrzeczne. Chętnie odciążają rodziców, zabierając ze sobą leniwe i płaczliwe maluchy. Nazwa tych stworów pochodzi od popularnego powiedzenia, którym niegdyś obraźliwie określano obiboków wygrzewających się całymi dniami przed kominkiem, なもみコ剝げたかよ (Namomi ko hagetaka yo?), co w dosłownym tłumaczeniu oznacza „Wszystkie pęcherze już zagojone?”.
![Namahage to przedstawiciel japońskich ogrów.](https://i2.wp.com/cms.babbel.news/wp-content/uploads/2019/10/Namahage-1.png?fit=628%2C628&strip=none&ssl=1)
11. The Jersey Devil, USA
Alternatywne nazwy: Diabeł Leeds
Diabeł z New Jersey to hybryda smoka i przeróżnych zwierząt, która wydaje z siebie niewiarygodnie przeraźliwy skrzek. Legenda głosi, że diabeł był trzynastym dzieckiem pechowej Pani Leeds, która wydała go na świat w 1735 roku. Od tamtej pory terroryzuje nieroztropnych ryzykantów, którzy zapuszczają się nocą w okolice Pine Barrens.
![The Jersey Devil to duch doskonale znany w Stanach Zjednoczonych.](https://i2.wp.com/cms.babbel.news/wp-content/uploads/2019/10/Jersey-Devil-1.png?fit=628%2C628&strip=none&ssl=1)
12. La Llorona, Meksyk
La Llorona to duch kobiety, która utopiła własne dzieci, aby być z mężczyzną, który i tak ostatecznie ją porzucił. Nędznica wybrała wówczas śmierć przez utonięcie. Nie zazna jednak spokoju, dopóki nie odnajdzie swoich pociech. Nocami przeczesuje brzegi rzeki, z rozpaczą wołając „¡Ay mis hijos!” („Och, moje dzieci!”). La Llorona porywa każde dziecko, które weźmie za swoje. Jej imię pochodzi od hiszpańskiego wyrazu llorar (łkać).
![La Llorona to duch kobiety, która ma dosyć mroczną historię.](https://i2.wp.com/cms.babbel.news/wp-content/uploads/2019/10/La-llorona-2.png?fit=628%2C628&strip=none&ssl=1)
13. Tata Duende, Belize
To mały, brodaty goblin bez kciuków i z odwróconymi stopami, który opiekuje się lasami i zwierzętami. Rodzice straszą nim dzieci, aby nie zapuszczały się nazbyt głęboko w dżungli i wracały przed zmrokiem do domu. Tata Duende oznacza po prostu „Tatę Goblina”.
![Tata Duende to mały brodaty goblin.](https://i2.wp.com/cms.babbel.news/wp-content/uploads/2019/10/Tata-Duende-2.png?fit=628%2C628&strip=none&ssl=1)
14. Mètminwi, Haiti
Ten haitański demon przybiera postać mężczyzny o niezwykle długich nogach. Mètminwi błąka się w okolicach północy po miastach i poluje na każdego, kto o tej porze chodzi jeszcze po ulicach. Jego imię to zlepek dwóch francuskich słów, maître (pan) i minuit (północ).
![Mètminwi to demon o niezwykle długich nogach.](https://i0.wp.com/cms.babbel.news/wp-content/uploads/2019/10/Metminwi-1.png?fit=628%2C628&strip=none&ssl=1)
15. Cuca, Brazylia
Alternatywne nazwy: Coca, Cucuy
Znana brazylijska kołysanka ostrzega dzieci, żeby szły spać, bo inaczej dopadnie ich Cuca, czyli kobieta-krokodyl. To bliska krewną portugalskiej Coci, która zamyka nasz przegląd 15 duchów z różnych zakątków świata.
![Cuca to kobieta-krokodyl z Brazylii.I ostatni z 15 duchów na naszej liście.](https://i0.wp.com/cms.babbel.news/wp-content/uploads/2019/10/Cuca-2.png?fit=628%2C628&strip=none&ssl=1)
Ilustracje Catherine Dousdebes
Halloween to doskonała okazja, by zapuścić się w (niekoniecznie mroczne) zakamarki języków. Przeczytaj poniższe artykuły, by je odkryć razem z nami: