Stawiasz kolejne kroki w języku angielskim i zastanawiasz się, czym jest akcent, ton, wysokość tonu i nacisk? I jaka jest w zasadzie między nimi różnica? Oto nasz krótki przewodnik po najważniejszych pojęciach związanych z angielską wymową.
Czym jest akcent?
Na początek porozmawiamy o akcencie. Ale tym razem nie o akcencie geograficznym, który opisuje sposób wymawiania wyrazów charakterystyczny dla danego regionu (np. brytyjski i amerykański akcent). Tylko o akcencie ściśle powiązanym z wypowiadaniem sylab. Tenże kładzie się na jedną z sylab w wyrazie, by wyróżnić ją spośród innych. Akcent na sylabę w wyrazie powstaje przez zmianę głośności, długości lub tonu głosu. W języku polskim akcent pada na drugą lub trzecią sylabę od końca. W zależności od języka akcent może być dynamiczny, toniczny, albo łączący obie te formy.
Czym jest ton głosu?
Ton określa, czy głos jest odbierany jako wysoki czy niski. Odbierany to słowo-klucz, bowiem odnosi się to do tego, w jaki sposób nasze uszy słyszą dźwięk. Dźwięk nie jest „wysoki” ani „niski” sam w sobie, ma tylko wyższą lub niższą częstotliwość, którą ucho przekłada na wysokość tonu.
Część języków ma akcent toniczny, to znaczy jedną z sylab w wyrazie wyróżnia inny ton. Japoński, norweski, turecki i szwedzki zaliczono do języków z akcentem tonicznym. Językoznawcy podkreślają jednak, że sylaba akcentowana może być wyróżniana za pomocą więcej niż jednego środka fonetycznego.
Wszystkie języki mówione używają tonu w intonacji. Polega to na podniesieniu lub obniżeniu tonu głosu mówiącej osoby. Można zadać pytanie po angielsku, podnosząc ton głosu na końcu zdania. Różnica pomiędzy “You want to go to the park.” a “You want to go to the park ↑ (?)” znakomicie obrazuje wpływ tonu na znaczenie czyjejś wypowiedzi. Wyższy ton sygnalizuje, że mamy do czynienia z pytaniem.
Czym jest ton?
Ton odnosi się do języków, które używają wysokości tonu do odróżniania wyrazów. Ton i intonacja brzmią podobnie, ale nie należy ich mylić. Intonacja wykorzystuje ton do zmiany znaczenia na poziomie zdania, a wysokość tonu dotyczy akcentowania poszczególnych wyrazów. W angielskim i polskim wysokość tonu nie ma wpływu na znaczenie słowa, ale w językach tonalnych to samo słowo zmienia znaczenie, w zależności od użytej wysokości tonu.
Jeśli uczysz się języka tonalnego, zapewne łatwo to zrozumiesz. Ton ma decydujące znaczenie dla całego procesu mówienia. Języki tonalne to: różne warianty chińskiego, tajski, pendżabski, języki igbo, yòrúba i Indian Nawaho.
Czym jest nacisk?
Nacisk, często mylony z akcentem, to wzmocnienie, lecz nie na poziomie sylab w wyrazie, tylko wyrazów w zdaniu. Każdy język ma inny system „naciskania” na wyrazy. Na przykład angielski ma nacisk ruchomy, czyli nie da się go przewidzieć. To wyzwanie dla uczących się tego języka, bo trzeba się nauczyć wymowy każdego słowa. Natomiast hiszpański ma bardziej przewidywalny nacisk wyrazowy, a często jest on też oznaczany w piśmie. W części języków (jak w fińskim i węgierskim) nacisk jest stały i w każdym wyrazie pada na tę samą sylabę, pierwszą lub drugą.
Pierwsze miesiące nauki nowego języka mogą przynieść niejeden dylemat związany z wymową. Dlatego warto poświęcić jej trochę uwagi. Akcent postawiony w niewłaściwym miejscu może kompletnie zmienić znaczenie naszej wypowiedzi, a niewłaściwie dobrany ton tylko skonfundować naszego rozmówcę.