Języki nieustannie ewoluują, a wraz z nim słowa, którymi posługujemy się na co dzień. Przed Wami angielskie zapożyczenia w niemieckim, które są dowodem na to, że wspomniany rozwój bywa efektem spotkania dwóch języków.
Angielskie zapożyczenia w niemieckim
1. Stress
Słówko Stress przywędrowało do niemieckiego z amerykańskiej odmiany angielskiego i pochodzi od słowa stress o dokładnie tym samym znaczeniu (stres). Słowo to zostało użyte po raz pierwszy w 1936 roku przez austriacko-kanadyjskiego fizjologa H. Selye’a jako medyczne określenie na przeciążenie organizmu. Oryginalnie słowo stress jest albo skróconą wersją angielskiego distress („udręka”, „niepokój”) albo wywodzi się ze starofrancuskiego estrece („depresja”, „ciężkie położenie”), które z kolei pochodzi od łacińskiego słowa stringere („pogarszać się”).
2. Boykott
Słowo wywodzi się od wydarzenia, które miało miejsce w 1880, kiedy to irlandzcy farmerzy wypowiedzieli wojnę angielskiemu zarządcy Charlesowi Boycottowi, gdy ten odmówił im obniżenia czynszów. Nazwisko zarządcy szybko stało się w angielskim czasownikiem to boycott („bojkotować”), z którego z kolei powstał rzeczownik boycott („bojkot”). Pierwsze wzmianki o tym słowie w języku niemieckim pochodzą z końca XIX wieku. Słowo to zawędrowało też do innych języków i funkcjonuje dziś nawet w japońskim jako boikotto.
3. Cool
To słowo z kolei zadomowiło się w niemieckim dopiero w drugiej połowie lat 20. XX wieku, wchodząc do języka młodzieżowego. Pierwotnie używano go w odniesieniu do charakteru (w znaczeniu „spokojny”, „wyluzowany”), ale w latach 30. (prawdopodobnie pod wpływem afroamerykańskiej odmiany angielskiego) zaczęto go używać w znaczeniu „fajny” lub „świetny”. Ten najbardziej współczesny wydźwięk słowa „cool” stał się powszechny pod koniec lat 40. XX wieku i wywodzi się ze świata jazzu, gdzie Cool Jazz to odmiana tej muzyki wykonywana w umiarkowanym tempie.
4. Trainieren
Niemieckie słowo trainieren wywodzi się bezpośrednio od angielskiego to train („trenować”), które pochodzi ze starofrancuskiego trainer („podążać za”, „szlifować”) oraz z łaciny, gdzie trahere oznaczało „ciągnąć”, „wlec”. Początkowo słowo było używane tylko w odniesieniu do koni wyścigowych. Dopiero później stało się częścią sportowego słownictwa. W połowie XIX wieku angielskie brzmienie tego słowa training zdominowało jego niemiecki wariant, czyli Trainierung.
5. Clever
Niemiecki zapożyczył clever w XX wieku, dokonując prostego przejęcia angielskiego słowa w niezmienionym brzmieniu i znaczeniu. Istnieje wiele teorii na temat pochodzenia tego słowa, ale żadna nie jest pewna. Clever może wywodzić się ze wschodniofryzyjskiego klüfer („zręczny”) lub norweskiego klover („gotów, zręczny”). Inna teoria mówi, że powstało pod wpływem staroangielskiego clifer („ręka, pazur”). We wczesnym użyciu stosowano je również do opisu atrakcyjnego wyglądu. Nawiązanie do intelektu po raz pierwszy odnotowano w 1704 roku.
6. Baby
Słowo Baby jest używane jako synonim niemieckiego Säugling (niemowlę). Rozwinęło się w latach 40-tych ubiegłego wieku jako zdrobniała forma słowa babe. Natomiast określenie Babysitter na opiekunkę pojawiło się w niemieckim w połowie XX wieku. Pierwowzorem było oczywiście amerykańskie słowo baby-sitter lub po prostu sitter. Jako czułe określenie na partnera lub partnerkę baby zaczęto używać około 1901.
7. Interview
To niemieckie słowo zostało przejęte z angielskiego około 1870. Wywodzi się z francuskiego entrevue („spotkanie”). Początków dzisiejszego użycia, które odnosi się raczej do sytuacji, w której jedna strona zadaje pytania drugiej, jak podczas wywiadu, można doszukiwać się w dziennikarskich metodach pracy.
8. Fair/unfair
W XIX. wieku słowo fair oznaczało „przyzwoity” w języku niemieckim i odnosiło się do jakości towarów. Później zaczęło być używane w sporcie w znaczeniu: „zgodnie z przepisami”. Natomiast staroangielskim słowem fæger opisywano przyjemną, bezdeszczową pogodę lub kogoś o jasnych włosach i jasnej karnacji.
9. Flirten
Także w XIX wieku przywędrowało do niemieckiego słowo flirten, od angielskiego to flirt („flirtować”) i w dużym stopniu wyparło inne czasowniki o podobnym znaczeniu, jak liebäugeln („robić maślane oczy”) lub schäkern („gruchać”). Angielskie słowo to prawdopodobnie onomatopeja wirowania i trzepotania. Pojawia się już u Szekspira w 1560 roku w odniesieniu do „kobiety lekkich obyczajów”. Z kolei w dialekcie Yorkshire, słowo flirtgig oznaczało trzpiotkę. Mniej więcej w tym samym czasie słowo Flirt weszło do użycia w niemieckim.
10. Bar
Słowo pojawiło się w niemieckim dopiero w połowie XIX wieku. Pochodzi od staroangielskiego słowa barre, zapożyczonego z kolei ze starofrancuskiego barre, które znaczyło kontuar.
11. Countdown
To słowo z kolei przywędrowało do niemieckiego w drugiej połowie lat 20. XX wieku. Countdown, czyli odliczanie, rozpoczynało każdą podróż w kosmos relacjonowaną w telewizji.