8 podchwytliwych słów w niemieckim, które umieściłam na poniższej liście, może wywołać konsternację wśród rodowitych użytkowników tego języka. Dlaczego? Zapraszam do lektury!
8 podchwytliwych słów w języku niemieckim
1. Stein
A co powiedziałaby osoba niemieckojęzyczna: Krug, Humpen albo Maß
Nie da się zaprzeczyć, że Niemcy uwielbiają swoje piwa. Na samym początku musimy jednak wyjaśnić pewne kwestie związane z kulturą picia narodowego trunku w Niemczech:
- Nie wszyscy Niemcy świętują Oktoberfest. To tradycja typowa dla Monachium. Ale tylko na południu Niemiec jest wiele innych festiwali piwa.
- Świętujący festiwal piwa ubierają Dirndl (tradycyjny strój dla kobiet) lub Lederhosen (strój dla mężczyzn). Niektórzy (z naciskiem na niektórzy) mogą się tak ubrać, gdy wybierają się na wesele lub do kościoła.
- Oktoberfest (czyli „Październikowe Święto”) odbywa się we wrześniu.
- Niemcy nie pijają piwa ze Steinów. Tak naprawdę istnieje wiele szklanek w najróżniejszych kształtach, w zależności od rodzaju piwa i regionu kraju. Stein to kufel wykonany z kamienia lub ceramiki, który coraz rzadziej można spotkać wyłącznie na południu Niemiec.
Wróćmy jednak do kwestii, dlaczego Niemcy zwykle nie używają tego słowa. Bo Stein znaczy po niemiecku „kamień” lub „pestka owocu”, a znaczenie „kufel do piwa” jest już przestarzałe. Zamiast tego używane są określenia Krug, Humpen czy Maß.
2. Brat
A co powiedziałaby osoba niemieckojęzyczna: Bratwurst
Wielu Niemców uwielbia kiełbaski równie mocno, co piwo. Dlatego odwiedzając niemieckich znajomych, musisz liczyć się z zaproszeniem na grilla. Jeśli chcesz coś przynieść, nie szukaj w markecie żadnych brats, bo to słowo w niemieckim nie istnieje. To tylko pierwsza część niemieckiego słowa Bratwurst. Jeśli Niemiec chciałby je skrócić, użyłby raczej drugiej części tego rzeczownika: Wurst. Warto zapamiętać, że ta reguła dotyczy większości rzeczowników złożonych. Bo ostatnia część takiego rzeczownika zawiera jego zasadnicze znaczenie.
3. Wanderlust
A co powiedziałaby osoba niemieckojęzyczna: Reisefieber
Tak, to prawda, to słowo istnieje w niemieckim, jest jednak dość przestarzałe i wywołuje raczej potrzebę śpiewania XIX-wiecznych piosenek o wędrówkach po górach, gdy tylko się je słyszy. Współcześni Niemcy powiedzą Reisefieber („lęk przed podróżą”), kiedy opowiadają o emocjach towarzyszących im w związku z nadchodzącą podróżą.
4. teen angst
A co powiedziałaby osoba niemieckojęzyczna: Gefühle der Furcht und Angst bei Adoleszenten, Existenzangst bei Teenagern
Jak można się domyślić, czytając powyższe sformułowania, słowo Angst, choć powszechnie używane w niemieckim, nie opisuje głębokiego niepokoju związanego z tym, co czeka nas w przyszłości. W niemieckim Angst oznacza konkretny strach lub lęk. Na przykład lęk wysokości, lęk przed pająkami, czy klaunami, dlatego w wypadku uczucia towarzyszącego młodym ludziom wymaga doprecyzowania.
5. über czy uber?
A co powiedziałaby osoba niemieckojęzyczna: mega-, super-, sehr
Zanim przejdziemy do znaczenia über, chcę podkreślić, że te dwie kropeczki nad U nie pojawiają się dla zabawy, choć Ü nieco przypomina uśmiechniętą twarz. Te dwie kropeczki to Umlaut, czyli przegłos. Zmieniają one wymowę samogłosek A, O i U. By prawidłowo wymówić Ü, musisz zaokrąglić wargi, zrobić rodzaj kaczej twarzy i powiedzieć „iiii”. W języku polskim to dźwięk pośredni między U i I.
Jeśli nie znajdziesz Umlautów na swojej klawiaturze, możesz je zapisać dodając po U literę E (Ü zmieni się w UE). Ta zasada dotyczy też Ä (AE) i Ö (OE).
No dobrze, ale wróćmy do über. Część Niemców używa “über-“ w taki sam sposób, jak my w Polsce stosujemy „super-” i „mega-” (tu warto zapamiętać, że oba te przedrostki piszemy z rzeczownikami razem). Nie brzmi to jednak w niemieckim najlepiej. Dlatego lepiej z tym uważać.
6. Wunderbar
A co powiedziałaby osoba niemieckojęzyczna: super, toll i wiele regionalnych odpowiedników.
Tak, wunderbar to słowo istniejące w niemieckim i oznaczające „cudownie”, więc nie do końca można je zaliczyć do wyrażeń nieużywanych przez rodzimych użytkowników języka. Jednak wierząc wyłącznie dziełom kultury popularnej, możemy uznać, że w krajach niemieckojęzycznych nieustannie słychać to słowo. A zdecydowanie tak nie jest. Używając wunderbar w Niemczech, możemy spotkać się z reakcją podobną do tej, kiedy ktoś mówi w Polsce o „rewelce”.
Używanie popularnego slangu, zwłaszcza w obcym języku, może być naprawdę niebezpieczne. Bo jednego dnia określenie „superowo” jest całkiem normalne, a drugiego już wcale nie jest takie super. Jeśli chcesz używać języka młodzieżowego, pożegnaj się raczej ze słownikami i zdaj się na opinie tych, dla których niemiecki to język ojczysty.
7. Blitz
A co powiedziałaby osoba niemieckojęzyczna: Blitzaktion (“błyskawiczna akcja”), Blitzkrieg (“wojna błyskawiczna”), blitzeblank (“czyściutki”)
To słowo istnieje w niemieckim, ale ma inne znaczenie, niż sądzisz. Blitz to rzeczownik i jego podstawowe znaczenie to „błysk”, „piorun”. Nigdy nie pojawia się w znaczeniu „błyskawiczny”, poza określeniem taktyki z okresu II wojny światowej (Blitzkrieg). Ponieważ kojarzy się ono z wojną, dziwnie czuję się zawsze, gdy słyszę Blitz w kontekście „robienia czegoś błyskawicznie”.
Czasem Blitz w różnych językach używane jest też w kontekście robienia czegoś bardzo dokładnie, w polskim nawet mamy podobną konstrukcję: wyczyścić coś „na błysk”. Jedyne słowa stosowane w tym kontekście w niemieckim, to blitzblank i blitzsauber — w znaczeniu, że coś jest bardzo czyste. W niemieckim Blitz to wyłącznie rzeczownik, nie ma takiego czasownika.
8. Dachshund
A co powiedziałaby osoba niemieckojęzyczna: Dackel
To prawda, że jamnika określano kiedyś w niemieckim mianem Dachshund (dosłownie: „borsuczy pies”), ale ponad sto lat temu słowo to zastąpiono zdrobnieniem Dackel. Dziś większość ludzi pewnie nie wie, że jamniki były hodowane do polowania na borsuki, więc jeśli użyjesz tej starej nazwy, mało kto będzie wiedział, co masz na myśli.
Skoro już znasz 8 podchwytliwych słów w języku niemieckim, pora na odrobinę kultury: