Ilustracja: Ginnie Hsu
Marzysz o tym, by „lokalsi” brali Cię za native speakera? To możliwe pod warunkiem, że wypracujesz sobie autentyczny akcent – w niektórych sytuacjach może się on nawet okazać ważniejszy niż zasób słownictwa czy stopień złożoności budowanych przez Ciebie zdań.
Wydaje Ci się, że akcent w innym języku jest skomplikowany i nie sposób go opanować? A może obrana przez Ciebie metoda ćwiczenia akcentu jest po prostu mało wydajna? Uwierz mi – wszystko jest do zrobienia. Oto kilka praktycznych porad, jak pracować nad poprawą akcentu w języku, którego się uczysz.
1. Naucz się alfabetu fonetycznego
Zaznajomienie się z alfabetem fonetycznym pomoże Ci zidentyfikować nowe brzmienia i zyskać lepszą orientację w dźwiękowym krajobrazie nowego języka. Znajomość fonemów, czyli dźwięków języka, pomoże Ci wychwycić również takie brzmienia, do których Twoje ucho nie jest „przyzwyczajone” tak jak ucho native speakera. Gdy raz uda Ci się je zidentyfikować, zaczniesz zwracać na nie baczniejszą uwagę podczas mówienia i słuchania tekstów czy dialogów w nowym języku.
Poprzez uświadomienie sobie całej gamy dźwięków języka, którego się uczysz, zdobędziesz umiejętność odróżniania od siebie dźwięków, które dla „niewyćwiczonego ucha” brzmią niemal jednakowo, a to pomoże Ci również w pisaniu. Opanowanie alfabetu fonetycznego może okazać się szczególnie pomocne, jeśli jesteś przede wszystkim typem wzrokowca i najchętniej uczysz się, czytając i pisząc.
2. Osłuchaj się z językiem mówionym
Zrób decydujący krok od teorii ku praktyce: maksymalnie otwórz się na swój nowy język. Choć oczywiście łatwiej to powiedzieć niż zrobić, staraj się korzystać z wszelkich okazji do rozmowy z native speakerami (również przez internet, jeśli nie masz możliwości porozmawiać z nimi na żywo). Jeśli masz kłopoty z wymówieniem określonego słowa, poproś ich, by wypowiedzieli je na głos i nagraj ich wymowę na smartfonie, aby później odtwarzać ją do woli. Możesz też odsłuchiwać poprawną wymowę w słownikach internetowych – wówczas wyrobisz sobie również nawyk nauki nowego języka właśnie w tym języku, a nie w swoim języku ojczystym.
Chcesz pójść krok dalej? Słuchaj podcastów i oglądaj telewizję w nowym języku. Nawet jeśli nie rozumiesz wszystkiego, staraj się o tym nie myśleć, ćwicząc akcent i powtarzając słowa zgodnie z ich oryginalnym brzmieniem. W ten sposób przyswoisz sobie melodię języka i nieznane dotąd dźwięki. Zobaczysz, że z czasem będziesz też coraz więcej rozumieć!
3. Zastanów się, co w nowej wymowie wydaje ci się „dziwne”
Gdy otworzysz się na nowy język, szybko dostrzeżesz, że jego dźwięki często idealnie pokrywają się z dźwiękami Twojego języka ojczystego (nawet jeśli zapisuje się je w inny sposób). Kiedy uda Ci się zidentyfikować podobieństwa, możesz skupić się na dźwiękach, które nie występują w języku polskim. Oprzyj się jednak pokusie porównywania nieznanych Ci dźwięków z tymi, które brzmią podobnie po polsku. Może się bowiem okazać, że w ten sposób nauczysz się błędnej wymowy i później będziesz niepotrzebnie inwestować dodatkowy czas i energię, by się jej oduczyć. Ignorowanie „dziwnych dźwięków” w nowym języku sprawi w najlepszym razie, że Twoja wymowa będzie brzmieć kulawo, a w najgorszym, że Twój rozmówca usłyszy zupełnie co innego niż to, co chcesz powiedzieć.
Jeśli któryś z fonemów stanowią dla Ciebie wyjątkową trudność, skorzystaj z fiszek. Zapisz go wraz z innymi fonemami, które tylko sprawiają wrażenie podobnych. Powtarzaj je na głos kilka razy – w ten sposób łatwiej Ci będzie skupić się na niuansach.
4. Słuchaj, słuchaj i jeszcze raz słuchaj!
Jak już wspomniałam w punkcie numer dwa, internet to niewyczerpane źródło materiałów do słuchania, dzięki którym możesz trenować wymowę. Słuchaj ich jak najwięcej i w miarę możliwości w regularnych odstępach czasu. Zamiast wciąż skupiać się na gramatyce i słownictwie, przeznacz trochę czasu również na fonetykę. Odsłuchuj krótkie pliki audio, koncentrując się na rytmie, pauzach i intonacji. Spróbuj wyczuć, co nadaje zdaniu płynność i powtarzaj je najlepiej jak potrafisz. A gdy oglądasz film w nowym języku, wyłącz napisy i skup się na ruchach ust aktorów.
Jeśli to za trudne, zwolnij tempo filmu lub pliku dźwiękowego (większość cyfrowych odtwarzaczy posiada tę funkcję – możesz nawet zwolnić tempo filmików na YouTube!). To może Ci pomóc w zidentyfikowaniu dźwięku i podziale słów na sylaby. Jeśli rozumiesz już całkiem sporo, możesz natomiast trochę tempo „podkręcić”. To dobry trening koncentracji potrzebnej do zrozumienia native speakerów, którzy czasami mówią naprawdę w zawrotnym tempie!
5. Ćwiczenie czyni mistrza
Trenowanie akcentu wymaga pewnej wprawy i cierpliwości, nie daj się więc zdemotywować brakiem spektakularnych sukcesów w pierwszej fazie. By ćwiczenie akcentu przyniosło wymierne efekty, powinno się ćwiczyć często – minimum co dwa dni (a jeszcze lepiej codziennie). Zbieraj artykuły z gazet, scenariusze filmowe i wiersze, i nagrywaj się podczas głośnego czytania. Następnie słuchaj i analizuj. Jakie są Twoje mocne strony? Co idzie Ci trochę gorzej? Jakie dźwięki obecne w Twoim języku ojczystym pomogą Ci w ćwiczeniu wymowy nowego języka?
Choć ćwiczenie akcentu bywa kłopotliwe, nie poddawaj się. Im więcej mówisz i im bardziej otwierasz się na reakcje native speakerów, tym większa szansa na jego poprawę, a z czasem także doprowadzenie do perfekcji.