Dumą napawa nas znajomość skomplikowanej gramatyki polskiego, która innych potrafi przyprawić o zawrót głowy. Wydaje nam się, że już nic trudniejszego, jak odmiana liczebników w języku polskim nie może nas spotkać. I tu pojawiają się okresy warunkowe w angielskim. By je opanować, potrzebna jest nie tylko doskonała znajomość czasów i innych reguł gramatycznych, lecz także niezwykłe wyczucie kontekstu, w którym ich używamy. Aby ułatwić Ci naukę, nasz dział dydaktyki przygotował dla Ciebie ściągawkę. Pora stawić czoło angielskim okresom warunkowym.
Po co nam w ogóle okresy warunkowe?
Najogólniej rzecz biorąc, okresy warunkowe służą nam do wyrażenia relacji przyczynowo-skutkowej w zdaniu:
- If I eat this brownie, then I’ll gain two pounds. (Jeśli zjem to brownie, przytyję kilogram).
- If I went to the gym, then I would lose those two pounds again. (Gdybym chodził na siłownię, zrzuciłbym ten kilogram).
- If I hadn’t eaten that brownie and had gone to the gym instead, then I would have lost two pounds. (Gdybym nie zjadł tamtego brownie i zamiast tego poszedł na siłownię, zrzuciłbym dwa kilogramy).
Jedzenie brownie jest więc przyczyną przybierania na wadze, którego efektem są niedopinające się spodnie, podobnie jak wizyta na siłowni może cofnąć zgubny efekt zjedzenia brownie (oczywiście jeśli wystarczy silnej woli…). Jak widać, istnieją różne sposoby wyrażenia związków przyczynowo-skutkowych w zależności od tego, jak wysokie jest czegoś prawdopodobieństwo, a także tego, czy odnosimy się do przyszłości czy przeszłości. Zanim jednak przeanalizujemy wszystkie rodzaje okresów warunkowych, przyjrzyjmy się ogólnej budowie zdania.
Jak zbudowane jest zdanie w okresie warunkowym?
Zdanie w okresie warunkowym składa się z dwóch części: pierwsza określa przyczynę, druga rezultat.
- If I do this, then that will happen. (Jeśli zrobię to, wówczas wydarzy się tamto).
Przyczyna została wyrażona w części z if, tzw. if-clause. Rezultat wyrażony został za pomocą innej części zdania, która często zaczyna się od then, stąd angielska nazwa then-clause. Możesz także zmienić kolejność dwóch części zdania, a stosunek pozostanie taki sam (nie używamy wówczas jedynie przecinka i then):
- That will happen if I do this. (Tamto wydarzy się, jeśli zrobię to).
W przeciwieństwie do polskiego, w którym stopień prawdopodobieństwa wyrażamy za pomocą „jeśli” lub „gdyby”, w angielskim zawsze posłużymy się if, zaś stopień prawdopodobieństwa wyrażamy za pomocą następstwa czasów.
Zerowy okres warunkowy (zero conditional) |
Tak zwany „zero conditional” wyraża najsilniejszą relację przyczynowo-skutkową i jest używany najczęściej do opisania praw natury lub trwałych przyzwyczajeń.
Zero conditional: następstwo czasów If-clause: present simple (go, breaks) |
I okres warunkowy (first conditional) |
I okres warunkowy wyraża związek przyczynowo-skutkowy umiejscowiony w przyszłości, przy czym spełnienie warunku jest bardzo prawdopodobne.
Założenie to może wynikać np. z obejrzanej prognozy pogody, stąd silne przekonanie o tym, że jutro będzie padać – choć i tak liczę na to, że pogoda się jednak nie popsuje.
Jak na razie nikt nie wysłał mi zaproszenia na spotkanie o godzinie 18, więc istnieje prawdopodobieństwo, że dziś punktualnie wyjdę z pracy i trochę się poruszam. I okres warunkowy: następstwo czasów If-clause: present simple (rains, finish) Uwaga! Do opisania wyrażenia w przyszłości nie można używać „will”. Zapamiętaj: If and will makes the teacher ill. |
II okres warunkowy (second conditional) |
Związek przyczynowo-skutkowy wyrażany za pomocą II okresu warunkowego, może odnosić się albo do teraźniejszości i być niemożliwy, albo do przyszłości i być bardzo mało prawdopodobny.
Straszni z nich nudziarze, nigdy nie przychodzą na imprezy, więc dlaczego mieliby przyjść tym razem? Jednak kto wie, mimo wszystko ich zaprosimy.
W tej chwili jestem w pracy, więc siłą rzeczy nie mogę być nigdzie indziej – ale zawsze można pomarzyć… W if-clause możliwe jest jednak użycie were wraz ze wszystkimi przyimkami osobowymi, a więc: If I were…, If she were… II okres warunkowy: następstwo czasów If-clause: past simple (came, weren’t) Uwaga: także would nie można używać w if-clause. Zapamiętaj: If and would is never good. |
III okres warunkowy (third conditional) |
III okres warunkowy dotyczy wyłącznie przeszłości. Zazwyczaj jest wyrazem żalu, a nawet wyrzutu.
Nie wspomniałeś jednak o urodzinach ani słowem – nie przyniosłam więc nic w prezencie.
Zjadł jednak za dużo, czego teraz żałuje, bo rozbolał go brzuch. W polskim nie ma gramatycznej różnicy pomiędzy drugim a trzecim okresem warunkowym – oba tłumaczy się w ten sam sposób, mimo że odnoszą się one do różnych momentów w czasie. W angielskim fakt, że coś jest niemożliwe, bo mówimy o przeszłości, odgrywa z kolei kluczową rolę. Zapamiętaj więc: III okres warunkowy: następstwo czasów If-clause: past perfect (had told, hadn’t eaten) |
No dobrze, to co się stało z tym brownie?
Na koniec przyjrzyjmy się jeszcze raz przykładowi z brownie, mając na uwadze wszystko to, czego się właśnie nauczyliśmy.
- If I eat this brownie, then I’ll gain two pounds.
Choć wiem, że po zjedzeniu tego puszystego czekoladowego brownie najprawdopodobniej przytyję, mimo wszystko nie mogę się mu oprzeć i po niego sięgam – co wyraża first conditional.
- If I went to the gym, then I would lose those two pounds again.
OK, przyznaję: zjadłem brownie (wiedząc, że trudno się mu oprzeć), ale nie jest jeszcze za późno: wyrzuty sumienia skłaniają mnie ku temu, żeby pójść na siłownię i go spalić. Niestety znam siebie na wylot i wiem, że pójście na siłownię praktycznie graniczy z cudem. Stąd użycie second conditional.
- If I hadn’t eaten that brownie and had gone to the gym instead, then I would have lost two pounds.
I po wszystkim: zjadłem brownie, nie poszedłem na siłownię i przestałem mieścić się w spodnie. Mam wyrzuty sumienia i słyszę głosik, który w III okresie warunkowym szepcze mi do ucha: „A mówiłem ci, że trzeba było iść na siłownię…”
Mamy nadzieję, że w tym artykule udało nam się wyjaśnić budowę i tworzenie okresów warunkowych – i że nie przeszedł Ci apetyt na brownie!
Okresy warunkowe w angielskim masz już opanowane? Pora rozprawić się z: