Ludzie na całym świecie starają się przystosować do zmian klimatycznych. W końcu wzrost temperatur zupełnie zaburzył cykl pór roku, a fale upałów, powodzie, huragany i katastrofalne pożary trawią naszą planetę. Transport lotniczy, przemysł odzieżowy i hodowle bydła w gigantycznym stopniu przyczyniają się do zanieczyszczenia środowiska. Na szczęście kwestie dotyczące planety, która znalazła się w krytycznym punkcie, niemal codziennie przewijają się przez media na całym świecie. Co ciekawe zmienia się także język, który opisuje naszą rzeczywistość. W rezultacie powstała cała grupa nowych słów i zwrotów, które warto poznać już teraz.
Szwedzki
Flygskam – to słowo odnosi się do uczucia wstydu i zażenowania związanego z podróżą samolotem i jej zgubnym wpływem na środowisko.
Tågskryt – tak jak flygskam stworzono po to, aby piętnować zbyt częste podróże samolotem. Tågskryt to neologizm opisujący dumę związaną z podróżą pociągiem jako pro-ekologicznym środkiem transportu.
Smygflyga – to określenie oznacza dosłownie „potajemne latanie”. Używa się go w sytuacji, gdy ktoś podróżuje samolotem, ale nie przyznaje się do tego w mediach społecznościowych.
Niemiecki
Heißzeit – czyli „gorący wiek” lub „gorący czas”, określa wyjątkowo upalne i suche lato w Niemczech w 2008 roku. Słowa tego używa się także w odniesieniu do zmian klimatycznych. Brzmi ono podobnie do Eiszeit, naukowego terminu oznaczającego epokę lodowcową, choć opisuje dokładnie odwrotne zjawisko.
Greta-Effekt – wyrażenie to opisuje zmiany w zachowaniach konsumpcyjnych, nastrojach społecznych i sposobach podróżowania, do jakich natchnęła ludzi szwedzka działaczka klimatyczna, Greta Thunberg, i jej cotygodniowe manifestacje, czyli Piątki dla Przyszłości.
Klimanotstand – czyli „klimatyczny stan wyjątkowy”. Termin odnosi się do krytycznego zagrożenia klimatu wymagającego natychmiastowej reakcji.
Hiszpański
Día del sobregiro de la Tierra – to wyrażenie można przetłumaczyć jako „Dzień Długu Ekologicznego”. Przypomina nam o szaleńczym tempie, w jakim wyczerpujemy zasoby Ziemi. W 2019 roku Dzień Długu Ekologicznego przypadł na 29 lipca. Oznacza to, że wyczerpanie zasobów Ziemi, możliwych do naturalnego odtworzenia w rok, zajęło nam trochę ponad 6 miesięcy.
Protección a la salud – czyli „ochrona zdrowia”. Coraz częściej mówi się o niej w odniesieniu do działań mających na celu walkę z zanieczyszczeniami w miastach.
Migración climática – dosłownie „migracja klimatyczna”, opisuje zjawisko przemieszczania się ludzi z powodu zmian klimatycznych.
Angielski
Cli-fi – czyli climate fiction. Pojęcie dotyczy powstałe niedawno książki i filmy poświęcone katastrofom klimatycznym. Kilka przykładów, o których warto wspomnieć, to „Pojutrze”, „2012″, czy „Interstellar”.
Solastalgia – tak w angielskim określa się stan udręki spowodowany zmianami klimatu. To połączenie łacińskiego słowa sōlācium (ulga, pociecha) oraz greckiego członu -algia (ból). Wyraz ten nawiązuje również do nostalgii, czyli zlepka νόστος (nóstos), oznaczającego powrót do domu, ze wspomnianym już ἄλγος (álgos), czyli bólem.
Morbique – to pragnienie odwiedzenia miejsc, które za niedługo odejdą w zapomnienie za sprawą zmian klimatycznych lub szkodliwych działań człowieka. „Morbique” opisuje także paradoks, który polega na tym, że dotarcie do tych miejsc z reguły wiąże się ze znacznym wykorzystaniem paliw kopalnych, co tylko przyspiesza ich degenerację.
Portugalski
Justiça climática – czyli „sprawiedliwość klimatyczna”. Odnosi się do faktu, że choć kraje z Północy najbardziej przyczyniły się do zmian klimatycznych, to obszary Południa odczują ich skutki najdotkliwiej.
Refugiado climático – to określenie opisuje ludzi, którzy zostali zmuszeni do opuszczenia swoich domów z powodu gwałtownych zmian klimatycznych.
Uwaga! Z powyższych wyrażeń korzysta się przede wszystkim w Portugalii.
Włoski
Gretini – to tysiące nastolatków, które wzięły udział w demonstracjach na rzecz walki ze zmianami klimatu. Przyrostek -ino stosuje się we włoskim w zdrobnieniach, zatem całe słowo oznacza w wolnym tłumaczeniu „małych zwolenników Grety”. Ponieważ wyraz przypomina włoskie słowo cretini (czyli „kretyni”), grupy kwestionujące zmiany klimatyczne wykorzystały go do ośmieszenia protestujących, głównie na łamach włoskiej prasy i w dyskursie politycznym.
Prodotti a chilometro zero – to wyrażenie, które dosłownie znaczy „produkty kilometra zero”. Zwrot odnosi się do towarów, które spożywa się lub sprzedaje lokalnie, w miejscu, gdzie zostały wyprodukowane, aby ograniczyć ślad środowiskowy związany z ich produkcją i transportem.
Catastrofismo climatico – „klimatyczny katastrofizm” opisuje tendencję do mówienia o zmianach klimatycznych w kontekście nieuchronnej katastrofy. Wyrażenie to często gości we włoskich mediach i bywa często wykorzystywane przez osoby zaprzeczające zmianom klimatu, aby obniżyć rangę problemu gwałtownych zjawisk pogodowych. „Klimatyczny katastrofizm” przytaczają także naukowcy, którzy krytykują radykalne wypowiedzi na temat j zmian klimatycznych. Uważają, że mogą prowadzić do generalizacji, nieścisłości oraz pesymizmu.
Niderlandzki
Vliegschaamte – to wstyd związany z lataniem (zwrot podobny do szwedzkiego flygskam).
Treintrots – to z kolei „duma pociągowa”, czyli synonim szwedzkiego zwrotu tågskryt. Treintrots podobnie wyraża dumę związaną z podróżowaniem koleją zamiast samolotem.
Laadpaalklever – w tym przypadku związek ze zmianami klimatu jest mniej bezpośredni. Laadpaalklever to osoba, która pozostawia swój elektryczny samochód na stacji ładowania nieco za długo, wykorzystując miejsce jako darmowy parking. Laadpaal oznacza dosłownie „słup do ładowania”, zaś klever „kogoś, kto nie chce się odczepić”.