Pojęcia i praktyki, którym przeciwstawia się feminizm
Feminizm może być interpretowany na wiele sposobów, ale u swojego źródła jest to ruch dążący do równouprawnienia kobiet. Feminizm postuluje także, aby każda osoba miała prawo do samostanowienia, czyli decydowania o sobie. Dlatego niezwykle istotna jest wiedza na temat pojęć i praktyk, które są dyskryminujące wobec kobiet. Mansplaining czy body-shaming to tylko niektóre z nich. Opisują doświadczenia kobiet i w ten sposób wpływają na naszą świadomość.
Manterrupting (man + interrupting)
To połączenie angielskich słów oznaczających „mężczyznę” i „przerywanie”. Wyrażenie odnosi się do sytuacji, kiedy mężczyzna przerywa kobiecie w środku zdania i nie pozwala jej dokończyć wypowiedzi. I jasne, można stwierdzić, że wszyscy wcinamy się komuś w rozmowę (to prawda). Jednak istnieje sporo badań naukowych wskazujących, że kobietom przerywa się znacznie częściej niż mężczyznom. A teraz wiesz, jak nazwać takie zachowanie.
Mansplaining (man + explaining)
Esencję tego terminu łączącego „mężczyznę” z „wyjaśnianiem” świetnie ujęła w swojej książce „Mężczyźni objaśniają mi świat” autorka i eseistka – Rebecca Solnit. W pierwszym eseju przywołuje historię, gdy podczas przyjęcia pewien mężczyzna wyjaśniał jej, o co chodzi w książce… którą sama napisała.
Chociaż to dosyć ekstremalny przykład, zbiór esejów w dużej mierze poświęcony jest sposobowi, w jaki niektórzy mężczyźni umniejszają czy podważają wiedzę kobiet, często objaśniając im zagadnienia, o których wiedzą mniej niż one. Ma to miejsce zwłaszcza wtedy, gdy mężczyźni wyjaśniają podstawowe kwestie kobietom, zakładając, że te nie mają o nich zielonego pojęcia tylko ze względu na płeć.
Bropriating (bro + appropriating)
Kolejne na naszej liście słowo to „przywłaszczanie” przez „brata” (w tym kontekście użytego jako pejoratywne określenie mężczyzny). Chodzi o sytuację, gdy mężczyzna przywłaszcza pomysł, którego autorką jest kobieta, zachowując się, jakby to on na niego wpadł. Możesz także kojarzyć to zachowanie ze szkoły lub pracy, kiedy jakiś mężczyzna najpierw podważa pomysł czy opinię kobiety w dyskusji, by kilka minut później samemu je wysunąć, postulując, że są doskonałe! To klasyczny bropriating.
Gaslighting
Gaslight to lampa gazowa. Skąd więc ten dziwny termin? Otóż nawiązuje do tytułu dramatu psychologicznego z 1944 roku, z Ingrid Bergman w roli głównej. W filmie mężczyzna znęca się emocjonalnie nad żoną, manipulując potajemnie światłem lamp domowych i przekonując ją jednocześnie, że nic się z nimi nie dzieje, a to ona postradała zmysły. Bohater filmu próbuje wmówić małżonce, że ta jest niespełna rozumu, by zachować prawa do jej majątku, ale gaslighting jest jak najbardziej udokumentowaną techniką manipulacji psychologicznej. Terapeuci pracujący z osobami doświadczającymi i stosującymi przemoc uważają ją za rodzaj przemocy psychicznej. I chociaż ofiarami tej techniki bywają także mężczyźni, to przeważnie dotyczy ona kobiet.
Ten rodzaj manipulacji ma na celu zdezorientowanie i ośmieszenie drugiej osoby, nawet do tego stopnia, że przestaje ona ufać własnym osądom. W ekstremalnych przypadkach gaslighting doprowadzić może ofiarę do utraty poczucia kontroli nad własnym życiem. Typowe przykłady tej manipulacji mogą zdawać się niegroźne:
- „Ostatnio też tak mówiłaś i nie miałaś racji”.
- „Nie dramatyzuj, nic się nie stało”.
- „Coś sobie zmyślasz”.
Slut-shaming
To wyrażenie opisuje sytuacje, kiedy ludzie osądzają i zawstydzają (shame) kobietę, mówiąc, że „zachowuje się jak dziwka (slut)”. Zazwyczaj ma to miejsce w odniesieniu do kobiet, które są pewne siebie, pełne seksapilu i doskonale czują się w swoim ciele. Narzucanie kobietom, jak mają się zachowywać i wyglądać, jest przejawem seksistowskiej postawy, z którą feminizm walczy od początku swojego istnienia.
Body-shaming
Podobnie jak poprzedni przykład, body-shaming, czyli „zawstydzanie ciałem”, jest przejawem oceniania kobiet ze względu na ich fizyczność. I znów, zazwyczaj odnosi się do kobiet, które nie wstydzą się pokazywać swojego ciała. Standardy urody nieustannie promowane przez media, także te społecznościowe, potęgują tego rodzaju zachowania, wzmacniając w nas przekonanie, że tylko konkretne typy sylwetki są akceptowane i podziwiane przez społeczeństwo.
Jeśli chcesz poznać więcej przykładów, to dłuższą (i fachową) listę znajdziesz tutaj.
Feminizm to niejedyny społeczny temat, któremu poświęciliśmy uwagę na łamach naszego Magazynu. Sprawdź poniższe teksty:
