Międzynarodowy Dzień Kobiet obchodzimy w marcu. Tak się przyjęło i trudno wyobrazić sobie, że mogłoby się to kiedykolwiek zmienić. Jego początki wiązały się z radykalnymi hasłami i postulatami, bowiem sytuacja kobiet na początku XX wieku wymagała zdecydowanych, a czasem ekstremalnych środków.
Obchody tego święta narodziły się w ramach ruchu robotniczego oraz ruchu na rzecz równouprawnienia płci. I nikomu nie chodziło wówczas o stworzenie okazji do obdarowywania kobiet kwiatami. Ten zwyczaj pojawił się później. Co ciekawe, róże, które obecnie wręcza się kobietom w wielu miejscach na świecie, wcześniej były symbolem praw robotniczych na przykład w Anglii.
Przesłanki, dla których obchodzono Międzynarodowy Dzień Kobiet, różniły się w zależności od kraju i regionu. W Związku Radzieckim w ten sposób honorowano zasługi kobiet w budowie komunizmu, z kolei na Zachodzie tak podtrzymywano pamięć o wysiłku na rzecz równouprawnienia i walki sufrażystek o prawa wyborcze. W USA dzień kobiet jest wciąż rozumiany jako okazja do wyrażenia uznania wobec kobiecych zasług i podkreślenia konieczności walki o równouprawnienie płci.
Międzynarodowy Dzień Kobiet – początki
Historia Międzynarodowego Dnia Kobiet zaczyna się w roku 1908, w atmosferze narastającego niezadowolenia z powodu nierówności płci. Tego roku kilka tysięcy kobiet zgromadziło się w Nowym Jorku, dołączając do strajku robotników przemysłu odzieżowego i domagając się poprawy warunków pracy, lepszych płac i prawa wyborczego.
W następnym roku Socjalistyczna Partia Ameryki ustanowiła dzień 28 lutego pierwszym Narodowym Dniem Kobiet. Ten dzień nie przez przypadek wypadł w niedzielę, jedyny dzień w tygodniu wolny od pracy, żeby kobiety pracujące mogły uczestniczyć w obchodach swojego święta. W ten sposób doszło do połączenia ruchu kobiet z ruchem robotniczym w Stanach Zjednoczonych.
W 1910 roku w Kopenhadze odbyła się Międzynarodowa Socjalistyczna Konferencja Kobiet. Przewodniczyła jej Clara Zetkin stojąca na czele Sekretariatu Kobiet w Socjaldemokratycznej Partii Niemiec. W konferencji wzięło udział ponad 100 kobiet z 17 krajów, w tym trzy pierwsze posłanki parlamentu fińskiego.
Zetkin wystąpiła wtedy z pomysłem, by Dzień Kobiet stał się w każdym kraju okazją do obrony praw kobiet. Rok później Międzynarodowy Dzień Kobiet obchodzono już w Austrii, Danii, Niemczech i Szwajcarii. Obchody łączyły się z żądaniami ukrócenia dyskryminacji w miejscu pracy, lepszych szkoleń oraz przyznania kobietom prawa wyborczego i prawa do sprawowania urzędów publicznych.
W tym samym roku doszło w Nowym Jorku do pożaru w fabryce Triangle Shirtwaist, tragedii, która zintensyfikowała działalność ruchu robotniczego w Stanach Zjednoczonych. Wtedy także narodziło się hasło „Chleba i Róż“ – klasa robotnicza domagała się takiego życia, które nie sprowadzałoby się do zaspokajania wyłącznie potrzeb pierwszych.
Rosjanki dołączyły w roku 1913, a rok później ruch zainicjowały mieszkanki Londynu. Działo się to tuż przed wybuchem I wojny światowej, a walka o kwestie kobiece była naznaczona również nastrojami antywojennymi.
23 lutego 1917 roku w Rosji kobiety ogłosiły strajk, podczas którego protestowały przeciw wojnie i deficytom żywności, żądając „chleba i pokoju”. Strajk kobiet rozgniewał rewolucjonistów, w przeważającej części mężczyzn, którzy, jak Lew Trocki, zarzucali kobietom „wyłamywanie się”. Według Trockiego protesty robotnicze miały odbyć się nie 23 lutego, lecz 1 maja. To zresztą kolejne święto, które narodziło się w Stanach Zjednoczonych, lecz zdobyło popularność za granicą. Jednak kobietom udało się nie tylko doprowadzić do abdykacji cara Mikołaja II, lecz także wyegzekwować od Rządu Tymczasowego Rosji prawa wyborcze. Był to oficjalny koniec rządów cara w Rosji, a także przykład dla sufrażystek w innych krajach.
Historia po 1917 roku
I tak rok 1917 można uznać za oficjalny początek obchodów Międzynarodowego Dnia Kobiet. W tym roku Włodzimierz Ilicz Lenin, wówczas premier ZSRR, ustanowił Dzień Kobiet oficjalnym świętem narodowym. Wkrótce za jego śladem poszli komuniści w Hiszpanii i Chinach.
Z początku Międzynarodowy Dzień Kobiet był obchodzony tego samego dnia we wszystkich krajach. Później święto przeniesiono na 8 marca, ponieważ ten dzień był odpowiednikiem 23 lutego w kalendarzu juliańskim, którym posługiwano się w dawnej Rosji.
Przez dziesięciolecia Międzynarodowy Dzień Kobiet obchodzono przede wszystkim w krajach socjalistycznych. W 1975 roku po raz pierwszy uczciły go również Narody Zjednoczone. A w roku 2011 USA. W ramach obchodów stulecia Międzynarodowego Dnia Kobiet prezydent Barack Obama ustanowił marzec miesiącem historii kobiet.
Od 2014 roku Międzynarodowy Dzień Kobiet obchodzono w ponad 100 krajach, a w ponad 25 jest to oficjalne święto narodowe. Obecnie obchody tego dnia wyglądają rozmaicie. Od parad i manifestacji po obsypywanie kobiet prezentami. W Rosji obchody Dnia Kobiet przypominają obchody Dnia Matki. W Stanach Zjednoczonych proklamacja prezydenta jest wyrazem uznania dla osiągnięć amerykańskich kobiet. We Włoszech tradycyjnie wręcza się kobietom kwiaty mimozy.
W niektórych krajach Europy Wschodniej i w Chinach kobiety mają tego dnia wolne od pracy. Również w stolicy Niemiec 8 marca jest od 2019 roku dniem wolnym od pracy, choć nie tylko dla kobiet. Kristen R. Ghodsee, profesorka wykładająca na kierunku Russian and East European studies w Penn, zauważa pewną ironię w tym, że tego dnia rosyjskie „kobiety zostają w domu, żeby gotować. Patriarchat wciąż istnieje”.
Stawiasz na karierę? Sprawdź kilka wskazówek na łamach naszego Magazynu: