Szukając informacji, jak z wiekiem zachować sprawny umysł, natkniesz się na przeróżne wskazówki. Bo sposobów, by zadbać o dobrą kondycję mózgu, jest naprawdę wiele. Wśród sugestii znajdziesz takie aktywności jak rozwiązywanie krzyżówek, czytanie książek, uprawianie sportu, zdrowe odżywianie się czy przebywanie wśród ludzi.
Ale istnieje konkretna metoda na poprawę pamięci i koncentracji, której skuteczność została wielokrotnie potwierdzona przez naukowców na całym świecie. To nauka języków. Jeden z wielu walorów wielojęzyczności wiąże się z korzyściami kognitywnymi (czyli poznawczymi), które można podzielić na trzy kategorie — rozwój mózgu, zapobieganie demencji oraz rehabilitacja po udarze. Przyjrzyjmy się tym tematom, by sprawdzić, jaki wpływ ma na nie nauka drugiego języka.
Jak zachować sprawność umysłu pomimo upływu lat: Dobroczynny wpływ wielojęzyczności
Szaro na głowie i w głowie
Nie ulega wątpliwości, że nauka języków ma zbawienny wpływ dla naszego mózgu. Ale na czym polegają jej korzyści? Przede wszystkim wiążą się z funkcją wykonawczą mózgu zwaną kontrolą hamującą. Odpowiada ona za kontrolę naszych myśli i zachowań w taki sposób, że postępujemy w sposób przemyślany i odpowiedni, zamiast kierować się impulsywnością.
Osoby wielojęzyczne często korzystają z tego mechanizmu, bowiem pozwala im on na płynne przechodzenie pomiędzy różnymi językami. Inaczej każdorazowo automatycznie przemawiałyby one w ojczystym języku. Proces ten wykorzystuje obszar mózgu zlokalizowany w płacie czołowym, zwany przednim zakrętem kory obręczy (anterior cingulate cortex, ACC). Częstsze korzystanie z tego obszaru przez osoby wielojęzyczne powoduje zwiększenie objętości istoty szarej, struktury odpowiedzialnej za przetwarzanie informacji.
A im większa objętość istoty szarej (zwanej również substancją szarą, a w mowie potocznej — „szarymi komórkami”), tym większa zdolność koncentracji i wielozadaniowości oraz umiejętność rozwiązywania problemów. Innymi słowy, jeśli uczysz się nowego języka, to w dojrzałym wieku wraz z siwymi włosami przybywa Ci szarych komórek — a to wspaniała wiadomość!
Demencja: odroczona
Duża objętość istoty szarej przekłada się także na inną, niezwykle ważną dla ludzkiego życia korzyść. Co najmniej dwa badania naukowe potwierdziły, że nauka języków może odłożyć w czasie pierwsze oznaki demencji o kilka lat.
W badaniu przeprowadzonym przez kanadyjską psycholog Dr Ellen Bialystok stwierdzono, że w tych samych okolicznościach osoby wielojęzyczne wykazują pierwsze symptomy otępienia mózgu o kilka lat później niż ludzie znający jeden język.
Inne badania przeprowadzone we Włoszech są jeszcze bardziej optymistyczne. Mianowicie udowodniono w nich, że ludzie znający więcej niż jeden język wykazują oznaki demencji średnio aż pięć lat później w stosunku do osób jednojęzycznych. Przy czym poligloci o wiele lepiej radzą sobie także z dysfunkcjami mózgu.
Obydwa badania dowodzą, że wielojęzyczność pozwala rozwijać dodatkowe zdolności poznawcze, które przez dobrych kilka lat pomagają zrekompensować negatywne procesy zachodzące w mózgu wraz z wiekiem.
Skrócona rehabilitacja po udarze
Kolejną przykrą kwestią związaną z postępującym wiekiem jest zwiększone ryzyko udaru. Chociaż, o ile wiemy, nauka języka nie może zapobiec chorobie, to może znacząco przyspieszyć proces odzyskiwania sprawności po jej wystąpieniu.
Badanie przeprowadzone przez American Heart Association (Amerykańskie Towarzystwo Kardiologiczne) analizowało proces rehabilitacji pacjentów udarowych znających jeden język oraz wielojęzycznych. W rezultacie wykazano, że u 40,5% osób wielojęzycznych nie wystąpił uszczerbek na funkcjach poznawczych wskutek udaru. U pacjentów znających jeden język ten odsetek wynosił 19,6%. Autorzy badania stwierdzili, co następuje: „Wyniki naszych badań sugerują, że wielojęzyczność pomaga w odzyskaniu zdrowia po udarze. Być może przyczyną jest korzystny wpływ nauki języka na nasze zasoby poznawcze”.
Potwierdza się zatem, że zachowanie sprawności umysłowej w miarę upływu wieku związane jest z większymi zasobami poznawczymi w istocie szarej. Dlatego nie daj się zrobić wiekowi na szaro!
Już wiesz, jak zachować sprawny umysł na dłużej. A zatem pora na naukę! Oto kilka podstawowych zagadnień z języka angielskiego i niemieckiego: