Najpopularniejsze języki w ramach jednej listy? Wydawać by się mogło, że stworzenie takiego zestawienia to nic trudnego. Lecz prawda jest taka, że to nie lada wyzwanie. Można snuć przypuszczenia, że w czołówce uplasują się między innymi mandaryński, angielski, hiszpański czy arabski, ale w jakiej kolejności? I które języki znajdą się oprócz nich?
Drobna uwaga: odwoływanie się do twardych danych w rodzaju „x milionów rodzimych użytkowników” jest praktycznie niemożliwe w odniesieniu do któregokolwiek z tych języków. To, co składa się na język, dialekt, czy gwarę, to kwestia bardzo sporna. Nawet gdy językoznawcy zgodzą się już co do kategorii, to jak bardzo podobny jest angielski, którym posługują się Szkoci do tego, jaki można usłyszeć w centrum Baltimore? A przecież Szkoci i mieszkańcy Maryland są w stanie zrozumieć się bez większych problemów. Bardziej kłopotliwy jest fakt, że to, co określamy po prostu jako „język chiński”, to tak naprawdę cała rodzina języków, które dla uproszczenia uznajemy za jedną kategorię. Podobnie „język hindi” jest również terminem, którym próbujemy objąć niezliczone dialekty i gwary. Nie wspominając o tym, jak bardzo niewiarygodne mogą być dane pochodzące z różnych źródeł i zbierane w różnym czasie. Kto jednak potrafi oprzeć się pokusie tworzenia tego typu zestawień? Na pewno nie my 🙂
Najpopularniejsze języki na świecie
1. Chiński
Dane dotyczące popularności tego języka znacznie się od siebie różnią – według anglojęzycznej publikacji Ethnologue język ten ma 1,2 miliarda rodzimych użytkowników, z czego mniej więcej miliard mówi po mandaryńsku. Nie ma jednak wątpliwości, że to właśnie językiem chińskim posługuje się najwięcej osób na całym świecie. Jeśli chcesz się nauczyć języka, którym posługuje się co szósty mieszkaniec naszego globu, wybierz chiński. A ponieważ jest to język tonalny, do którego zapisu wykorzystuje się logogramy, na pewno nie będziesz się nudzić.
2. Hiszpański
Gdyby brać pod uwagę jedynie rodzimych użytkowników języka, hiszpański – który jest mową ojczystą dla aż 400 milionów mieszkańców Ziemi – wysuwa się na prowadzenie przed angielskim. Jeśli więc szukasz języka, który otworzy dla Ciebie całe kontynenty, to najlepszy możliwy wybór. Jak w przypadku wszystkich języków na tej liście, kwestie języka i kojarzonej z nim tożsamości budzą kontrowersje: zapytaj użytkowników katalońskiego czy keczua, na ile hiszpański jest ich językiem – odpowiedzi mogą Cię zaskoczyć. Niemniej jest to z pewnością pierwszy język dla większość mieszkańców Południowej i Środkowej Ameryki, Hiszpanii oraz sporych obszarów Stanów Zjednoczonych.
3. Angielski
Angielski jest pierwszym językiem dla mniej więcej 360 milionów ludzi i drugim dla dalszych 500 milionów. To pokazuje, jak niesamowity sukces odniósł ten język, stając się współczesnym lingua franca w biznesie, podróży i relacjach międzynarodowych. Stosunkowa łatwość, z jaką można się go nauczyć (zwłaszcza w porównaniu z chińskim) oraz wszechobecność kultury Stanów Zjednoczonych przekładają się na niesłabnącą dominującą pozycję tego języka na arenie międzynarodowej. Dla wielu umiejętność posługiwania się nim nadal jest przepustką do lepszego życia.
4. Hindi
W Indiach istnieją 23 języki urzędowe; dwa główne to hindi i urdu. Kwestią sporną pozostaje, czy stanowią one rzeczywiście dwa osobne języki, czy jeden język – hindustani. Hindi posługują się głównie mieszkańcy północnych Indii i części Pakistanu. Do jego zapisu używa się pisma dewanagari, podczas gdy urdu wykorzystuje alfabet perski. Wobec wzrostu znaczenia języka pisanego, kilka lat temu rozgorzała dyskusja na temat jego miejsca w hinduskim społeczeństwie i w edukacji: premier Narendra Modi, hinduski nacjonalista, zaproponował, aby w południowych stanach Indii urzędowy angielski zastąpić hindi, który miał stać się podstawowym językiem publicznej edukacji i komunikacji. Pomysły ten trafił jednak na opór. Jeśli zdarzy Ci się kiedyś podróżować po indyjskim subkontynencie, nawet najbardziej podstawowa znajomość hindi może się okazać bardzo przydatna. Poza tym to temu językowi zawdzięczamy takie słowa, jak „szampon”, „dżungla” czy „bungalow” – jak tu więc go nie kochać?
5. Arabski
Według najnowszych danych arabski ma około 250 milionów rodzimych użytkowników. To jednak kolejny przykład sytuacji, w której liczby nie mówią nam wszystkiego: podobnie jak chiński, arabski ma tyle tak znacząco różniących się od siebie dialektów, że można powiedzieć, że jest to właściwie kilka języków zebranych dla uproszczenia pod jedną nazwą. Współczesny standardowy arabski to język przede wszystkim pisany, blisko spokrewniony z tym klasycznym, jakim napisany jest Koran. Jednakże mówione formy języka arabskiego, jakim posługuje się ludność Omanu czy Maroka są tak odmienne, że profesorowie filozofii z tych państw mogliby co prawda przeprowadzić szczegółową dyskusję o jakichś starożytnych tekstach, ale już z zamówieniem jedzenia w restauracji w tym drugim kraju mogliby mieć problem.
6. Portugalski
To kolejny język, który swój zasięg w dużej mierze zawdzięcza kolonialnej przeszłości. Za sprawą śmiałych portugalskich handlarzy i zdobywców już w XV wieku pojawił się w Afryce, Azji i obu Amerykach. O ile jednak początkowo rozpowszechnianie się tego języka związane było z europejską kolonizacją, to z czasem skolonizowane kraje rozwinęły swoją własną, żywą kulturę, która na zawsze odmieniła sam język. Dziś portugalskim posługuje się 215 milionów rodzimych użytkowników w takich krajach jak Brazylia, Goa, Angola, Mozambik, Republika Zielonego Przylądka, Gwinea Bissau, Wyspy Świętego Tomasza i Książęca czy Makao. To także język takich pisarzy jak Fernando Pessoa, Machado de Assis, pochodzącego z Angoli Jose Eduardo Agualusa oraz urodzonego w Mozambiku Mia Couto, czy wreszcie kojącej nerwy bossa novy.
7. Bengalski
Musisz przyznać, że obecność bengalskiego na tej liście jest zaskakująca. Podział Bengalu dokonany w 1947 przez Brytyjczyków oddzielił Bengal Zachodni (głównie hinduski), który teraz stanowi część Indii, od Bengalu Wschodniego (przeważnie muzułmańskiego), będącego obecnie częścią Bangladeszu. Dziś język ten usłyszysz w Kalkucie, na Andamanach i w 170-milionowym Bangladeszu, przy czym szacuje się, że liczba użytkowników języka bengalskiego w kolejnym stuleciu może się podwoić.
8. Rosyjski
Dane z roku 2010 mówią o około 170 milionach rodzimych użytkowników, co czyni rosyjski ósmym najpopularniejszym językiem na świecie. Osławiony dzięki swojej nieodgadnionej gramatyce i równie zagadkowej cyrylicy, jest jednym z sześciu języków Organizacji Narodów Zjednoczonych i tym, w którym powstały dzieła takich geniuszy literatury, jak Dostojewski, Nabokov, Czechow, Gogol, Tołstoj czy Puszkin.
9. Japoński
Ponieważ niemal wszyscy z 130 milionów rodzimych użytkowników tego języka mieszkają w Japonii, można powiedzieć, że jest to z pewnością najbardziej geograficznie skoncentrowany z języków na naszej liście. Japończycy są dumni ze swoich dwóch osobnych systemów pisma – hiragana i katakana, jak również z wykorzystywania chińskich znaków logograficznych kanji. Największe populacje posługujące się tym językiem poza Japonią znaleźć można w Stanach, na Filipinach i w Brazylii.
10. Pendżabski/lahnda
Ostatnie miejsce na tej liście należy do języka pendżabskiego, którym, wedle różnych szacunków, posługuje się 100 milionów rodzimych użytkowników. (Użytkownicy niemieckiego będą musieli nam wybaczyć – nie uwzględniliśmy ich języka, bo już kilka lat temu przestał się on pojawiać w tego typu zestawieniach.) Pendżabski jest językiem, jakim posługują się mieszkańcy znacznych obszarów Indii i Pakistanu, a mianowicie na terenie dawnego Pendżabu, którego podział, dokonany przez brytyjskich kolonizatorów, zmusił miliony ludzi porzucenia domu, pracy i rodziny. Teraz jednak nadszedł czas zemsty – w bollywoodzkim stylu: piosenki w języku pendżabskim stanowią obecnie 50% hitów na listach przebojów.
Illustracje: Victoria Fernandez
Najpopularniejsze języki na świecie wg liczby użytkowników
Naturalnie oprócz rodzimego języka, posługujemy się także drugim, trzecim– a w przypadku poliglotów– nawet jednym z kilkunastu języków. I to nie zawsze musi być język, którego uczymy się w szkole. Dwujęzyczność dzieci dorastających w rodzinach, gdzie rodzice mówią w odrębnych językach, to nic szczególnego.
Ponadto wiele krajów posiada więcej niż jeden język oficjalny, co wymusza na ich mieszkańcach znajomość co najmniej dwóch języków. Dlatego serwis Ethnologue wziął pod uwagę liczbę wszystkich użytkowników, w rezultacie poniższa lista różni się nieco od przedstawionych powyżej danych:
Najpopularniejsze języki na świecie to niejedyna ciekawostka, której poświęciliśmy łamy naszego Magazynu: