Pisanie na temat figur retorycznych w dobie wirtualnej komunikacji i sztucznej inteligencji może wydawać się niedorzeczne. W dzisiejszych czasach ekonomizacja języka, czyli formułowanie zwięzłych i krótkich wypowiedzi między innymi za sprawą skrótów, skrótowców, emotikonów czy gifów, to proces, który eliminuje jego barwność i ekspresyjność. Dlaczego zatem warto wiedzieć, co to jest retoryka, jakie są przykłady figur retorycznych i jak korzystać z nich na co dzień? Aby w pełni eksploatować potencjał, jaki drzemie w językach, a także wyrażać to, co się czuje i myśli na wiele różnych sposobów.
Co to jest retoryka i figura retoryczna?
Według Arystotelesa retoryka to umiejętność przekonywania rozmówcy za pomocą logicznych argumentów. Takiej dyskusji powinien towarzyszyć barwny język, bogaty w figury retoryczne. W starożytności retoryka stanowiła nieodłączny element życia publicznego. Kto naprawdę potrafił przemawiać, porywał tłumy. Dlatego aż do XIX wieku nauka retoryki odbywała się w szkole. Dziś, według słownika PWN, retoryka to także elegancki sposób mówienia. Osoby, które opanowały tę umiejętność, korzystają z figur retorycznych, czyli zwrotów i wyrażeń, które pozwalają im w barwny, często emocjonalny sposób, wyrażać to, co mają na myśli.
Jakie są przykłady figur retorycznych?
Figur retorycznych jest naprawdę bardzo dużo, dlatego poniższa lista wymienia najpopularniejsze z nich. Powinniśmy je kojarzyć z lekcji języka polskiego, co wcale nie oznacza, że nie występują w innych językach, Na przykład w angielskim uczymy się o nich w ramach terminu: figures of speech.
Figura retoryczna w języku polskim – rodzaje i przykłady
- Alegoria – wyrażenie myśli z pomocą przenośni lub zwrotu o charakterze symbolicznym
- Anafora – powtórzenie tego samego słowa lub wyrażenia na początku kolejnych zdań lub wersów
- Apostrofa – zazwyczaj podniosły, bezpośredni zwrot do osoby, rzeczy lub zjawiska
- Eufemizm – zastąpienie mocnego, kontrowersyjnego lub obraźliwego zwrotu jego łagodniejszą wersją
- Elipsa – celowe pominięcie pewnych elementów zdania, które i tak wynikają z kontekstu wypowiedzi
- Hiperbola – wyolbrzymienie wypowiedzi w celu podkreślenia emocji, które jej towarzyszą
- Ironia – zamierzona sprzeczność pomiędzy wypowiedzią a intencją lub ukrytym przekazem
- Oksymoron – zestawienie wyrazów o przeciwstawnym znaczeniu
- Onomatopeja – wyrazy i zwroty imitujące dźwięki
- Paralelizm – analogia polegająca na użyciu tej samej lub podobnej treści lub struktury w kolejnych zdaniach lub wersach
- Personifikacja – przypisanie cech ludzkich zwierzętom, roślinom, przedmiot i zjawiskom
- Porównanie – podobieństwo między dwoma elementami wypowiedzi
Figura retoryczna w języku angielskim
Figures of speech, czyli figury retoryczne w angielskim, to pojęcie znane zarówno native speakerom jak i osobom, które opanowały ten język w stopniu zaawansowanym. Oto kilka przykładów:
- alliteration (aliteracja) – to powtórzenie jednej lub kilku głosek w kolejnych wyrazach, np. I’m busy as a bee, czyli „jestem zajęta jak pszczoła”.
- anaphora (anafora) – to powtórzenie wyrazu lub zwrotu w kolejnych elementach wypowiedzi, np. Every day, every night, in every way, I am getting better and better, czyli „każdego dnia, każdej nocy, w każdy sposób, staję się coraz lepszy”.
- metaphor (metafora) – np. The world is a stage and we are all actors, czyli świat jest sceną, a my wszyscy jesteśmy aktorami.
- personification (personifikacja) – np. The wind whispered through the trees, czyli „wiatr szeptał przez drzewa”.
- pun (gra słów) – np. I worked as a baker, but I couldn’t make enough dough, czyli „Pracowałem jako piekarz, ale nie byłem w stanie wystarczająco zarabiać”. Tu zabawa słowna polega na tym, że słowo dough to „ciasto”, ale w wyrażeniu to make enough dough oznacza „pieniądze”.
- simile (porównanie) – np. He ran as fast as a cheetah, czyli „on biegał tak szybko jak gepard”.
Wiedza na temat figur retorycznych z pewnością przyda ci się w trakcie opowiadania w języku angielskim. Dlatego już teraz sprawdź, na czym polega storytelling.