Czytanie w języku może stanowić pewne wyzwanie zwłaszcza na początku nauki. I nawet jeśli alfabet na pierwszy rzut oka wygląda niemal identycznie, co w Twoim języku, wymowa liter może być inna. Na szczęście hiszpański alfabet nie jest wcale skomplikowany, a wymowa poszczególnych liter nie odbiega od ich zapisu. Dzięki naszemu przewodnikowi bez przeszkód będziesz literować swoje imię i nazwisko, a także identyfikować cechy charakterystyczne abecadła w tym języku.
Hiszpański alfabet – podstawy i wymowa poszczególnych liter
W języku angielskim jedną literę można wymawiać na szereg różnych sposobów. Na przykład e może brzmieć zupełnie inaczej w słowach need („potrzeba”), bled („krwawić” w czasie przeszłym), hate („nienawidzić”) czy pallet („paleta”). W hiszpańskim każdej z liter odpowiada właściwie jeden dźwięk (o wyjątkach przeczytasz poniżej). Ale zacznijmy od początku. Alfabet liczy sobie 27 liter. Charakterystyczną literą dla hiszpańskiego jest ñ, choć występuje w kilku innych językach.
Poniżej możesz wysłuchać, jak native speaker wymawia litery alfabetu (możesz też posłuchać piosenki tutaj).
Posłuchaj hiszpańskiego alfabetu
Choć alfabet to podstawa, należy też zaobserwować, jak litery „zachowują się” w różnych sylabach. Poniżej możesz wysłuchać, jak brzmi każda litera oraz popularne kombinacje liter w hiszpańskich słowach.
a — la sala („pokój”)
ay — la playa („plaża”)
b — beber („pić”)
c — la bicicleta („rower”)
cc — el accidente („wypadek”)
ch — ocho („osiem”)
d — el dedo („palec”)
e — el pez („ryba”)
ey — el rey („król”)
f — el jefe („szef”)
g — el gato („kot”)
gu — el agua („woda”), el guerrero („wojownik”)
gü — la vergüenza („wstyd”)
h — el hospital („szpital”)
i — el cine („kino”)
j — el ojo („oko”)
k — el kilogramo („kilogram”)
l — el pelo („futro”)
ll — la calle („ulica”)
m — mimar („rozpieszczać”)
n — la banana („banan”)
ñ — la araña („pająk”)
o — el otoño („jesień”)
oy — hoy („dziś”)
p — la papa („ziemniak”)
qu — la taquilla („kasa biletowa”)
r — pero („ale”)
rr — el perro („pies”)
s — las casas („domy”)
t — la tortuga marina („żółw wodny”)
u — uno („jeden”)
v — vivir („mieszkać”)
w — la world wide web („www”)
x — el extranjero („obcokrajowiec”)
y — el yate („jacht”)
z — el pozo („studnia”)
Wyjątki w hiszpańskim alfabecie – litery „k” i „w”
Litery „k” oraz „w” występują jedynie w słowach zapożyczonych z innych języków. Są stosunkowo nowym nabytkiem w hiszpańskim alfabecie.
Litery, które wymawia się na kilka sposobów
Jak już wspomnieliśmy, większość liter hiszpańskiego alfabetu wymawia się na jeden sposób. Jednak istnieją wyjątki.
C
Litera c jest jedną z niewielu, którą można wymawiać na kilka sposobów. Jeśli poprzedza a, o, u lub spółgłoskę, wymawiamy ją jak polskie „k”. Jeśli zaś poprzedza e lub i – wymowa zbliżona jest do s, choć niektórzy użytkownicy hiszpańskiego wymawiają ją także jak seplenione s lub angielskie th.
GU
Zbitka liter gu wymawiana jest na dwa sposoby. Przed samogłoskami i lub e litera g wymawiana jest twardo, jak w polskim. Jeśli gu występuje przed a lub o, brzmi bardziej jak „gł”. Tam, gdzie nad u pojawiają się dwie kropki (diereza), litery gü wymawiamy jak „gł”, niezależnie od tego, co następuje po nich.
QU
Litera u jest niema, jeśli poprzedza ją q. Dodatkowo q zawsze występuje łącznie z u.
X
X niemal zawsze tworzy dźwięk „ks”, jak w słowie „maksimum”. Jednak możesz napotkać inne warianty wymowy tej litery. Jeśli słowo rozpoczyna się od x, zazwyczaj wymawiamy ją jak s. W nazwach niektórych miejscowości, takich jak Mexico czy Texas, x brzmi jak gardłowe h. Tymczasem w wypadku innych miejsc zdarza się, że x wymawiamy jak „sz”. Przykładem może być miasto Xela w Gwatemali. Gdy litera x pojawia się w zapożyczeniach, możemy ją wymawiać jako k lub w.
Znaki diakrytyczne w hiszpańskim
Poniższe video analizuje wpływ znaków diakrytycznych w hiszpańskim alfabecie na wymowę poszczególnych liter i sylab (materiał w języku angielskim):
Wspomnieliśmy już o dwóch znakach diakrytycznych, tyldzie (ñ) oraz dierezie (ü). Obydwa mają wpływ na wymowę towarzyszących im liter. Trzeci znak diakrytyczny, występujący w literach á, é, í, ó oraz ú, sygnalizuje akcent. W języku polskim nie zapisujemy akcentu. Istnieją reguły, które nim rządzą, ale jego umiejscowienie jest intuicyjne. W hiszpańskim dla akcentów w słowach wykorzystuje się wspomniane wyżej znaki diakrytyczne. Jeśli słowo zakończone jest na n, s lub samogłoskę, akcent pada na drugą sylabę od końca. Jeśli kończy się na inną literę – akcentujemy ostatnią sylabę. Jednak jeżeli dane słowo posiada literę ze znakiem diakrytycznym, akcent pada na sylabę, w której pojawia się ta litera. W niektórych wypadkach znak diakrytyczny służy rozróżnieniu słów. Na przykład hiszpańki wyraz como oznacza „tak, jak”. Użyty w pytaniu zamienia się w cómo. Tak samo dzieje się z que („co”) oraz qué („co?”) czy el (rodzajnik określony męski) oraz él („on”). Teraz, kiedy znasz już hiszpański alfabet, możesz zacząć czytać po hiszpańsku! Nie jest to takie trudne. Wystarczy odrobina wprawy.
Posłuchaj, jak David Marín, ekspert Babbel w dziedzinie dydaktyki, tłumaczy niuanse hiszpańskiego alfabetu (rozmowa w języku angielskim):
Alfabet to podstawa w każdym języku: