Jeśli chcesz obrazić Kanadyjczyka, zapytaj, czy pochodzi z USA. A jeśli w podobny sposób chcesz rozjuszyć Nowozelandczyków (lub „Kiwi”, jak się ich zdrobniale nazywa), pomyl ich z australijskimi sąsiadami. Jako Australijka w pełni ich rozumiem. Osobiście wolałabym, by kojarzono mnie z bajecznymi krajobrazami zaprezentowanymi we Władcy Pierścieni niż futrzanymi nosicielami chorób wenerycznych (większość koali jest zakażonych chlamydią —naprawdę!). Ale jak odróżnić australijski akcent od nowozelandzkiego, żeby nie podpaść mieszkańcom obu krajów? Warto skorzystać z kilku wskazówek, które ułatwią ich rozpoznawanie.
Jak odróżnić akcent australijski od nowozelandzkiego?
1. Wymowa samogłosek
Choć dla niewprawnego ucha Australijczycy i Nowozelandczycy mogą brzmieć podobnie, badania naukowe pokazują, że przedstawiciele tych narodów inaczej wymawiają samogłoski. Australijczycy mają w zwyczaju modyfikować samogłoski w stronę dźwięku [i]. Tymczasem Nowozelandczycy wymawiają je bardziej jak [u]. Najłatwiej zaprezentować to na przykładzie fish and chips (ryby z frytkami). W ustach Kiwi danie przypomina raczej fush and chups lub f’sh and ch’ps. Z kolei Aussie wymówią je bardziej jako feesh and cheeps (z długim [i:]).
Podobnie jeśli chodzi o nazwę miasta Sydney — dla Australijczyków to Sidney, a dla Nowozelandczyków – Sudney. Te różnice w wymowie samogłosek mogą zdawać się subtelne nawet dla Amerykanów czy Brytyjczyków, ale to właśnie na nie warto zwrócić szczególną uwagę, Jednak jeśli ciężko Ci wpleść fish and chips w rozmowę z obcokrajowcem bez wzbudzania zbędnych podejrzeń, istnieje kilka innych detali, które mogą zasugerować, czy masz do czynienia z Aussie czy Kiwi.
2. Slang i słownictwo
Australia i Nowa Zelandia to kraje, których mieszkańcy uwielbiają używać kolokwializmów oraz slangu. W Australii właściwie na wszystko istnieją dwa słowa — słownikowe i potoczne — a u Nowozelandczyków sytuacja wygląda bardzo podobnie. Na przykład Aussie zazwyczaj nazywają przenośną lodówkę (portable cooler) esky. Z kolei Kiwi mówią na nią chilly bin.
Albo w Nowej Zelandii japonki noszą urocze miano Jandals. Tymczasem w Australii na to samo obuwie mówi się thongs (żeby było jeszcze ciekawiej, Amerykanie nazywają je flip-flops). A kiedy usłyszysz zwrot: I went tramping last weekend, możesz mieć 100% pewności, że masz do czynienia z Kiwi. W ich ustach oznacza: „W zeszły weekend chodziłem po górach”. Natomiast w całej reszcie anglojęzycznego świata słowo tramp może oznaczać… „kobietę lekkich obyczajów”.
3. Skróty
Australijczycy kochają skracać i upraszczać słowa — do tego stopnia, że jest to jedna z definiujących cech australijskiego języka angielskiego. Na przykład śniadanie to brekkie (ang. breakfast), McDonalds — Maccas, a kolacja (dinner) — dins. Podobne przykłady można mnożyć bez końca. A ja sama, jako Australijka, muszę się pilnować, żeby w swoich tekstach nie używać żargonowego słowa vocab, tylko pisać zgodnie z regułą vocabulary. Naprawdę!
Australijskie skróty i zdrobnienia to język sam w sobie. Dlatego w Internecie roi się od wideoklipów, w których Aussie wymieniają skrócone formy angielskich wyrazów, jakich używają na co dzień. Być może nawet spotkasz Australijczyków, którzy skracają słowa takie jak running czy crying do runnin’ i cryin’!
4. Wymowa
Pomijając różnice w wymowie samogłosek, jak wskazują badania nad australijskim i nowozelandzkim angielskim, są to jedne z najbardziej zbliżonych do siebie wariantów języka angielskiego. Wyobraź sobie skalę angielskich akcentów, na której Australijczycy znajdują się na lewym, a Amerykanie — na prawym krańcu. Brytyjczycy będą gdzieś pośrodku, a Nowozelandczycy zdecydowanie bliżej Australijczyków.
Dodatkowo zarówno angielski nowozelandzki, jak i australijski należą do akcentów nierotycznych, w których nie wymawia się głoski [r] w określonych miejscach, na przykład na końcu słów. Dzieje się tak między innymi w większości akcentów brytyjskich.
Teorie odnośnie różnic pomiędzy Aussie a Kiwi
Dlaczego zatem angielski australijski i nowozelandzki, choć tak dalekie, są jednocześnie bliskie? Językoznawcy wysuwają dwie teorie, które mają tłumaczyć zbieżności: teorię „miski do mieszania” oraz „wspólnego początku”.
Zwolennicy tej pierwszej uważają, że nowy akcent wykształcił się z mieszaniny akcentów i dialektów pierwszych osadników na ziemiach australijskich i nowozelandzkich. Tymczasem wyznawcy teorii o wspólnym początku twierdzą, że zarówno akcent Kiwi, jak i Aussie wywodzą się z konkretnej odmiany języka brytyjskiego. Ponieważ imigranci, którzy napłynęli do Australii i Nowej Zelandii, pochodzili z podobnych grup etnicznych, ich akcenty siłą rzeczy są do siebie zbliżone. Jednak debaty na temat ich podobieństw i rozbieżności nie ustają — i to zarówno w świecie akademickim, jak i w lokalnych pubach!
Jeśli australijski akcent pobudził Twoje zainteresowanie tematem, pora na przegląd brytyjskich akcentów: